Czy wiesz, że z niewydolnością serca zmaga się ponad 1,4 mln osób w Polsce i że to przyczyna 140 tysięcy zgonów rocznie[1]? Dlatego warto trzymać rękę na pulsie i wykonywać regularne badania. Oto te, które mogą uratować Twoje zdrowie, a w skrajnych przypadkach – także życie.
1. Pomiar ciśnienia krwi
Nadciśnienie jest jednym z tych schorzeń, które nie bolą ani nie dają wyraźnych objawów. Taki stan może się utrzymywać nawet przez długie lata[2]. Tymczasem po cichu będą postępowały nieodwracalne zmiany, które mogą zagrozić Twojemu samopoczuciu, zdrowiu i życiu.
Długotrwale podwyższone ciśnienie może prowadzić m.in. do przerostu lewej komory serca oraz uszkodzenia ścian tętnic. W konsekwencji zwiększa się ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu czy niewydolności serca. Te powikłania mogą być nie tylko groźne dla zdrowia, ale wręcz zagrażać życiu[3]! To powód, dla którego warto regularnie mierzyć ciśnienie. To prosty i szybki sposób, aby zyskać pewność, że wszystko jest w porządku.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Ciśnienie możesz badać w domu – wystarczy odpowiedni sprzęt i znajomość kilku podstawowych zasad[4].
- Wykonuj pomiary w spokojnych warunkach – odpocznij co najmniej 5 minut przed jego przeprowadzeniem.
- Unikaj używek przed pomiarem – nie pal papierosów, nie pij kawy ani alkoholu przez co najmniej godzinę przed badaniem.
- Mierz ciśnienie regularnie – najlepiej 2 razy dziennie, rano i wieczorem, przez kilka dni z rzędu; dzięki temu upewnisz się, że potencjalnie podwyższone ciśnienie to nie chwilowy stan, a przewlekły problem.
Pamiętaj! Ciśnienie zmienia się w ciągu dnia, dlatego pojedynczy pomiar nie jest miarodajny.
Jakie wartości ciśnienia powinny zaniepokoić i jak często je mierzyć?
Za optymalne uznaje się ciśnienie poniżej 120/80 mmHg. Wartości od 140/90 mmHg wskazują już na nadciśnienie i wymagają konsultacji z lekarzem[5].
Jeśli nie masz problemów z ciśnieniem, kontroluj je przynajmniej raz na kilka miesięcy. Osoby z nadciśnieniem lub innymi problemami kardiologicznymi powinny monitorować ten parametr znacznie częściej – nawet codziennie. To pozwoli na szybką reakcję w razie nagłych zmian.
2. Lipidogram
Lipidogram to badanie cholesterolu. Mówiąc dokładniej, pobrana próbka krwi pozwala oznaczyć kilka parametrów. Są to[6]:
- cholesterol całkowity – ogólne stężenie cholesterolu w organizmie;
- cholesterol LDL – tak zwany zły cholesterol, który może odkładać się w ścianach tętnic i być przyczyną rozwoju miażdżycy;
- cholesterol HDL – tzw. dobry cholesterol, który chroni przed miażdżycą;
- trójglicerydy – tłuszcze, których nadmiar również szkodzi sercu.
Dlaczego lipidogram jest tak ważny?
Nieprawidłowe wartości w lipidogramie mogą być pierwszym sygnałem rozwoju miażdżycy[7]. To proces, w którym w ścianach tętnic odkładają się blaszki cholesterolowe, powodując ich zwężenie[8]. Z czasem może to prowadzić m.in. do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, a nawet do zawału czy udaru[9]. Wykonywanie badania cholesterolu jest szczególnie ważne, ponieważ miażdżyca – podobnie jak nadciśnienie – rozwija się bezboleśnie przez lata.
Jak często wykonywać lipidogram?
Mężczyźni powinni rutynowo badać profil lipidowy już od 40. roku życia, a kobiety – od 50. Jeśli wyniki są prawidłowe, wystarczy kontrola co 2-3 lata. Osoby z czynnikami ryzyka (otyłość, cukrzyca, choroby serca w rodzinie) powinny badać się częściej[10].
Jeżeli badania wykażą podwyższony poziom cholesterolu LDL, pierwszym krokiem w leczeniu będzie wprowadzenie do diety steroli roślinnych. Te naturalne substancje obniżają poziom „złego” cholesterolu o 7-12% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g[11]. Znajdziesz je np. w miękkiej margarynie kubkowej Optima Cardio, która powstaje na bazie olejów roślinnych bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe.
Jakie inne badania serca warto wykonywać?
Lipidogram i pomiary ciśnienia to podstawowe badania w kontekście zdrowia serca. Jednak w ramach regularnej profilaktyki warto również wykonywać morfologię krwi czy oznaczenia ALAT/ASPAT, które mogą ujawnić czynniki wpływające na pracę serca.
W zależności od sytuacji lekarz może zlecić bardziej specjalistyczne badania[12], np.:
- EKG (elektrokardiogram) – bada aktywność elektryczną serca i pozwala wykryć zaburzenia rytmu;
- tzw. echo serca (echokardiogram) – badanie ultrasonograficzne, które pokazuje budowę i pracę serca;
- badanie holterowskie – całodobowe monitorowanie rytmu serca, które pozwala wykryć m.in. sporadyczne arytmie.
Słuchaj swojego ciała
Badania to nie wszystko. Na co dzień warto też obserwować się i reagować na niepokojące objawy. Brak energii, duszności, kołatanie serca czy obrzęki stóp – to tylko część symptomów, które także powinny skłonić do wizyty u lekarza[13]. Pamiętaj, że wcześnie wykryte problemy z sercem dają znacznie większe szanse na skuteczne leczenie.
[1] https://pulsmedycyny.pl/medycyna/kardiologia/plaga-niewydolnosci-serca-w-polsce-1-4-mln-chorych-ponad-140-tys-zgonow/
[2] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze
[3] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze
[4] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze
[5] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze
[6] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[7] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[8] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/informacje/definicje/54556,miazdzyca
[9] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/191351,niewydolnosc-serca
[10] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[11] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[12] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/152094,elektrokardiografia-ekg
[13] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/191351,niewydolnosc-serca
