5,00

Aktywność fizyczna a zdrowie mózgu: jak unikać demencji?

Redakcja Optymalnewybory.pl

31.01.2024

2 minuty czytania

W zdrowym ciele zdrowy… umysł – tak można by przekształcić dobrze znane powiedzenie. O tym, że pozostawanie w ruchu służy dobru organizmu, wie zapewne większość osób. Warto jednak podkreślić, że nie chodzi wyłącznie o sprawność fizyczną. Badania pokazują, że aktywność to również jeden z kluczowych elementów profilaktyki chorób neurodegeneracyjnych.

Optima Neuro

Demencja – gdy choroba odbiera możliwość świadomej egzystencji

Demencja to jeden z kluczowych i najbardziej dotkliwych objawów chorób neurodegeneracyjnych, na czele z alzheimerem[1]. Polega na postępującym upośledzeniu funkcji poznawczych – a zwłaszcza pamięci, koncentracji – a także spowolnieniu myślenia, jak również na zaburzeniach zachowania.

Ryzyko mierzenia się z takim stanem zaczyna wzrastać wraz z wiekiem, w jesieni życia. O ile między 60. a 65. r.ż. demencję stwierdza się u ok. 1% populacji, o tyle po 85. r.ż. może być ich nawet 10-35%, w różnym stopniu zaawansowania symptomów. W Polsce mowa o ok. 0,5 mln osób, które doświadczają różnych postaci otępienia, z czego połowa to pacjenci z chorobą Alzheimera[2].

Problem ten jest bardzo poważny, więc szczególną uwagę należy zwrócić na profilaktykę chorób neurodegeneracyjnych. To one stanowią najczęstsze podłoże demencji.

Ruch może wspomóc profilaktykę demencji!

Choroby neurodegeneracyjne, które w większości przypadków są przyczyną demencji, mają różne podłoże. Obserwuje się jednak, że ryzyko zapadnięcia na nie można powiązać z prowadzonym stylem życia. Znaczenie ma choćby prowadzona dieta. To, jakie składniki są dostarczane do organizmu wraz z pożywieniem, odgrywa ogromną rolę dla kondycji umysłu[3].

Jest jednak również drugi element tej „układanki”. To aktywność fizyczna. Dlaczego jest tak istotna dla zachowania zdrowia umysłu? Powodów ku temu jest kilka.

  • Po pierwsze, ruch sprzyja zwiększeniu stężenia dopaminy, serotoniny i noradrenaliny, czyli bardzo ważnych neuroprzekaźników[4].
  • Po drugie, dowiedziono, że w trakcie aktywności fizycznej wytwarzane jest białko BNDF (Brain-Derived Neurotrophic Factor), którego zadaniem jest regenerowanie starych neuronów i tworzenie nowych komórek nerwowych. Można więc powiedzieć, że to czynnik istotny dla rozwijania oraz „serwisowania” układu nerwowego. Składnik ten można wykryć m.in. w strukturach mózgu, a dokładniej w hipokampie, który odpowiada za emocje, zdolność uczenia się oraz zapamiętywania[5].
  • Po trzecie, ruch pomaga zachować prawidłową strukturę komórek w mózgu – badania pokazują, że osoby sprawne i aktywne fizycznie są mniej narażone na patologiczne zmiany istoty białej i szarej w tym narządzie. To również przekłada się na jego optymalne działanie[6].

Już tych kilka argumentów wystarcza, aby stwierdzić, że warto się ruszać nie tylko z myślą o zdrowiu ciała, ale również o zachowaniu sprawnej pamięci i koncentracji do późnych lat.

Ile ruchu potrzeba, aby zadbać o profilaktykę demencji?

Myśląc o profilaktyce demencji, warto sięgnąć do ogólnych wytycznych odnośnie do aktywności fizycznej stworzonych przez WHO. Zgodnie z nimi dorosły człowiek (także w jesieni życia) powinien się ruszać przez ok. 150-300 minut tygodniowo z umiarkowaną intensywnością. Alternatywa to bardziej intensywna aktywność przez 75-150 minut tygodniowo[7].

To przekłada się na:

  • 25 minut ruchu o umiarkowanej intensywności dziennie (lub np. 30-40 minut kilka razy w tygodniu)
  • lub ok. 15 minut intensywnych ćwiczeń codziennie (lub np. 25 minut bardziej obciążającego treningu 3 x w tygodniu).

Oczywiście to bardzo ogólny „harmonogram” ćwiczeń, bo formę i czas ruchu warto dopasować do swoich upodobań i możliwości.

Jaka aktywność fizyczna jest dobra z myślą o przeciwdziałaniu otępieniu?

Formę aktywności fizycznej warto dobrać do tego, co się lubi robić. To istotne, szczególnie jeśli nie jesteś osobą, której bliskie jest regularne uprawianie sportu. Dobra wiadomość jest taka: wcale nie musisz się zapisywać na siłownię ani prowadzić rygorystycznych treningów, aby zadbać o ciało i umysł.

Gdy spojrzeć na kategorię aktywności o „średniej intensywności”, lista możliwych form ruchu jest bardzo długa. Wpisują się w nią np.:

  • spacery, marszospacery czy nordic walking;
  • jazda na rowerze (także ta rekreacyjna!);
  • pływanie;
  • lekkie ćwiczenia typu cardio (np. aerobik);
  • taniec;
  • prace w ogródku.

Jednym słowem: każda forma aktywnego spędzania czasu jest dobra. Warto więc poszukać sposobu na to, aby stworzyć sobie szanse na ruch. Pomyśl np. o tym, aby:

  • zamiast windy, wybrać schody;
  • zamiast jechać autem do sklepu, wybrać się do pobliskiego „warzywniaka” pieszo;
  • zaplanować spacer – solo lub z bliską osobą – po południu, zamiast oglądać telewizję;
  • w cieplejsze dni roku „odkurzyć” rower i wybrać się nawet na krótką przejażdżkę;
  • spędzić czas na aktywnej zabawie z dziećmi – np. jeśli masz młodsze pociechy lub wnuki.

Takie formy aktywności, połączone również np. z lekkimi ćwiczeniami, pomogą Ci zadbać o przejrzystość umysłu i zapewnią lepsze samopoczucie. Spróbuj i zacznij się ruszać. Efekty przyjdą szybciej, niż myślisz!

[1] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150100,otepienie

[2] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150100,otepienie

[3] https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-neurodegeneracyjne/dieta-zmniejszajaca-ryzyko-demencji/

[4] https://www.termedia.pl/wartowiedziec/W-aktywnym-ciele-sprawny-mozg,33463.html

[5] https://www.termedia.pl/wartowiedziec/W-aktywnym-ciele-sprawny-mozg,33463.html

[6] https://www.termedia.pl/wartowiedziec/W-aktywnym-ciele-sprawny-mozg,33463.html

[7] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity

Najpopularniejsze artykuły

Chleb razowy z ciecierzycą, majonezem z wędzoną papryką, smażoną cukinią i bakłażanem

Kanapka: chleb razowy z ciecierzycą, majonezem z wędzoną papryką, smażoną cukinią i bakłażanem

Zapraszamy do odkrycia wyjątkowego przepisu na chleb razowy z ciecierzycą, którego smak doskonale podkreślą wyjątkowe dodatki: majonez z wędzoną papryką oraz smażona cukinia i bakłażan. Przygotuj się na niezwykłą symfonię smaków i tekstur, która zachwyci Twoje podniebienie i ożywi Twoje kulinarne doświadczenie. Składniki: 2 kromki chleba razowego 4 łyżki ciecierzycy 0,5 małej cukinii 0,5 małego […]

<p>DHA</p>

Kwas DHA. Za co odpowiada i dlaczego jest potrzebny organizmowi?

2021-06-16 Lektura tego artykułu zajmie 3 minuty. Chociaż wiele osób dąży do wyeliminowania tłuszczu z diety, jego […]

Podwyższony cholesterol w ciąży – czy to powód do niepokoju?

2021-02-10 Lektura tego artykułu zajmie 6 minut Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza w czasie […]

Przeczytaj także

7 prostych nawyków żywieniowych, które wesprą Twoje serce!

2022-03-18 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Choroby układu sercowo-naczyniowego rozwijają się „podstępnie”, przez wiele lat nie […]

Elektrolity – jak ważne są dla organizmu?

Wraz z nadejściem wiosny zaczynamy zastanawiać się nad zmianą swojego stylu życia. Zdrowa dieta, indywidualnie dobrana aktywność […]

Jakie tłuszcze wpływają na poziom cholesterolu?

2022-03-18 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Tłuszcze to niezwykle ważny makroskładnik, którego nie może zabraknąć w […]