Nie musisz unikać tłuszczów w swojej diecie, aby zachować dobre zdrowie. Wystarczy, że zmodyfikujesz codzienny jadłospis, ograniczając do minimum tłuszczetrans uchodząceza najbardziej szkodliwe. Dowiedz się, jak negatywnie mogą oddziaływać na organizm i sprawdź, w jakich produktach spożywczych się kryją.
Tłuszcze trans nie cieszą się dobrą sławą, ale nie ma się czemu dziwić. Spożywane w dużych ilościach (o co wcale nie jest trudno), przyczyniają się do powstawania stanu zapalnego. To z kolei sprzyja rozwojowi wielu groźnych chorób.
Tłuszcze trans, czyli co?
Tłuszcze trans należą do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych. Są izomerami, które powstają w procesie częściowego utwardzania (uwodornienia) olejów roślinnych. Wzbogaca się je cząsteczkami wodoru, a następnie oddziałuje się na nie bardzo wysoką temperaturą. Tak powstaje uwodorniony (utwardzony) kwas tłuszczowy. Proces utwardzenia tłuszczów zwiększa odporność olejów na działanie światła i temperatury.
Skutki spożycia tłuszczów trans
Zaleca się całkowite wyeliminowanie tłuszczów trans z codziennej diety z uwagi na ich szkodliwe oddziaływanie. Sprzyjają rozwojowi wielu chorób, np.:
- układu sercowo-naczyniowego
- cukrzycy
- nowotworów.
Ponadto badania naukowe potwierdzają, że spożycie nadmiernej ilości kwasów tłuszczowych z wiązaniem trans przez zdrowych mężczyzn powoduje spadek całkowitej liczby plemników. Niewłaściwa dieta obfitująca w tłuszcze trans może przyczynić się do zmniejszenia płodności[1].
Uważa się również, że kwasy tłuszczowe z wiązaniem trans mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób alergicznych, a nawet depresji.
Pamiętaj! O ile same oleje roślinne są pożądane w diecie, o tyle spożycie izomerów trans należy ograniczyć do niezbędnego minimum.
Gdzie kryją się tłuszcze trans?
Zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), spożycie tłuszczów trans powinno zostać ograniczone do nie więcej niż 1% całkowitego zapotrzebowania na energię[2]. W przypadku standardowej diety uzyskanie takiego wyniku jest możliwe. Problem może pojawić się wówczas, gdy będziesz sięgać po produkty spożywcze będące źródłem szkodliwych izomerów.
Znaleźć je można w niektórych:
- wyrobach cukierniczych
- gotowych dań garmażeryjnych
- produktach instant
- serach topionych.
Tłuszcze trans powstają również w wyniku długotrwałego ogrzewania olejów i smażenia w wysokiej temperaturze. Dlatego ich źródłem jest żywność typu fast-food – szczególnie, gdy do ich przygotowania wykorzystywana jest niskiej jakości frytura do głębokiego smażenia.
Warto przy tym pamiętać, że tłuszcze trans obecne są również produkty pochodzenia zwierzęcego. Tego rodzaju kwasy tłuszczowe powstają w żołądku zwierząt przeżuwających (np. krów) i „przechodzą” do mięsa oraz mleka. Znaleźć je można zatem także w przetworach mlecznych[3]. Na szczęście są to niewielkie ilości.
Czytaj etykiety, aby dokonywać świadomych wyborów
Ograniczenie do minimum spożycia tłuszczów trans jest trudne do osiągnięcia w praktyce. Producenci nie mają obowiązku podawania informacji o zawartości tłuszczów trans w danym produkcie.
Jeśli chcesz być jeszcze bardziej świadomym konsumentem, uważniej czytaj etykiety. O obecności tłuszczów trans w danym produkcie będzie świadczyć informacja o wykorzystaniu olejów częściowo uwodornionych lub utwardzonych. I właśnie takich produktów musisz unikać, aby wykluczyć je z diety.
W Polsce istnieje możliwość skorzystania z bezpłatnej bazy stworzonej przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Wchodząc na stronę https://izomery.pzh.gov.pl/, możesz skorzystać z wyszukiwarki wskazującej na zawartość izomerów trans kwasów tłuszczowych w wybranych środkach spożywczych.
Poniższa grafika przedstawia informacje o zawartości tłuszczów trans w wyrobach czekoladowych nadziewanych.
Źródło: https://izomery.pzh.gov.pl/
Za ciekawostkę może posłużyć fakt, że w niektórych krajach świata istnieje obowiązek znakowania żywności zawierającej kwasy nienasycone trans. Dzięki temu konsumenci mogą świadomie wybierać produkty, które zawierają znikome ilości szkodliwych izomerów[4].
Twoje zdrowie leży w twoich rękach. Warto więc zwiększyć swoją świadomość zakupową, wybierając produkty spożywcze z minimalną ilością kwasów tłuszczowych trans. Dzięki temu zmniejszysz ryzyko rozwoju wielu chorób zagrażających życiu.
[1] Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, Barbara Sawaniewska, Danuta Gajewska, Ewa Lange Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Nowoursynowska 159C, 02-776 Warszawa, Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet i mężczyzn
[2] https://www.who.int/news/item/14-05-2018-who-plan-to-eliminate-industrially-produced-trans-fatty-acids-from-global-food-supply
[3] http://dobretluszcze.pl/unikaj-tluszczow-trans/
[4] https://zdrowie.pap.pl/dieta/tluszcze-trans-sprawdz-gdzie-sie-kryja