Mierzenie ciśnienia tętniczego. Jak robić to prawidłowo?

Nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem, które nie zawsze daje wyraźne objawy, a stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Dlatego bardzo ważne jest regularne mierzenie ciśnienia – po to, aby móc szybko zareagować w razie jego podwyższonych wartości. Sprawdź, jak robić to prawidłowo.

Czy wiesz, że nawet 11 mln Polaków zmaga się z nadciśnieniem tętniczym[1]? Szacuje się, że w 2025 roku życia schorzenie to może dotknąć nawet 1,5 mld ludzi na całym świecie[2]. Na szczęście temu poważnemu problemowi można skutecznie zapobiegać – podstawą jest systematyczne mierzenie ciśnienia. Istotny jest jednak sposób dokonywania pomiarów, ponieważ nawet niewielkie błędy mogą rzutować na prawidłowość wyniku.

Mierzenie ciśnienia w gabinecie lekarskim nie wystarczy…

Chociaż to gabinetowe mierzenie ciśnienia tętniczego jest punktem wyjścia do rozpoznania nadciśnienia tętniczego, nie zawsze będzie wystarczające. Mowa tutaj głównie o osobach, u których występuje tzw. efekt białego fartucha powodujący nagły wzrost ciśnienia tętniczego podczas dokonywanego pomiaru.

Warto przy tym pamiętać, że nadciśnienia tętniczego nie stwierdza się w oparciu o pojedynczy pomiar. Zalecenia mówią o konieczności przeprowadzenia wielu pomiarów w kilkudniowych / kilkutygodniowych odstępach czasu. Ponadto często rekomenduje się dokonywanie pomiarów w warunkach domowych.

Wyjątek mogą stanowić osoby:

• u których stwierdzono podwyższony poziom lęku,
• skłonne do samodzielnego dokonywania modyfikacji zalecanej terapii.

Zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, u takich pacjentów należy rozważyć zasadność i celowość dokonywania samodzielnych pomiarów.

Prawidłowe mierzenie ciśnienia krwi – najważniejsze zasady

Eksperci podkreślają, że domowe pomiary ciśnienia tętniczego krwi są nieocenioną metodą, która wspiera rozpoznanie nadciśnienia tętniczego. W ten sposób można też ocenić skuteczność prowadzonego leczenia w przypadku osób ze zdiagnozowanym schorzeniem.

Aby mierzenie ciśnienia w warunkach domowych wspierało diagnostykę nadciśnienia oraz leczenie choroby, czynność ta musi być przeprowadzona w określony sposób. Warto pamiętać o tym by:

• pomiaru dokonać po upływie minimum 30 minut od wypicia kawy, zapalenia papierosa, przyjęcia innych substancji o działaniu stymulującym,
• zmierzyć ciśnienie po co najmniej 5-minutowym odpoczynku,
• pomiar wykonywać wyłącznie w pozycji siedzącej – z podpartymi plecami i nogami opartymi o podłoże (nie mogą być skrzyżowane),
• mankiet ciśnieniomierza założyć na rękę ugiętą w łokciu i wspartą na poziomie serca,
• ubranie nie uciskało ramienia (najlepiej zdjąć rękaw, zamiast podwijać go w górę),
• w trakcie pomiaru wstrzymać się od ruchów czy prowadzenia rozmów.

Zaleca się także, aby pomiaru dokonywać na właściwej ręce – w przypadku osób leworęcznych będzie to ręka prawa, zaś u osób praworęcznych do pomiaru należy wykorzystać lewą rękę.

Pomiar ciśnienia krwi krok po kroku

Mierzenie ciśnienia krwi to czynność, która – gdy już stanie się nawykiem – powinna zająć nie więcej niż 10 minut. Cała procedura obejmuje zaledwie kilka kroków. Należy:

• usiąść wygodnie, pamiętając o oparciu pleców oraz ułożeniu stóp na podłodze i niekrzyżowaniu nóg,
• przygotować ciśnieniomierz do pomiaru,
• założyć mankiet na ramię (poduszka mankietu powinna obejmować 80-100% obwodu ramienia) – tak, aby znajdował się na poziomie serca,
• zgiąć rękę łokciu i oprzeć ją o podłoże,
• odczekać 5 minut,
• wykonać dwa pomiary ciśnienia – zachowując odstęp 1-2-minutowy.

Wyniki należy zapisać w dzienniczku – najlepiej wraz z informacją o godzinie dokonywania pomiaru.

Mierzenie ciśnienia w domu – jak często dokonywać pomiaru?

Ważny jest nie tylko sam przebieg pomiaru, ale również częstotliwość przeprowadzania czynności. Zaleca się, aby pomiarów dokonywać:

• przez 7 kolejnych dni,
• rano i wieczorem – o stałych porach i w równych odstępach czasowych.

Istotne jest to, aby mierzenie ciśnienia było dokonywane przed posiłkiem oraz przed przyjęciem leków hipotensyjnych (o ile pacjent je zażywa).

Pomiar ciśnienia w domu – wyniki

Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, wartości ciśnienia tętniczego uzyskane podczas pomiarów domowych są o 5-10 mm Hg niższe w porównaniu z wartościami otrzymanymi w trakcie pomiaru gabinetowego.

O nieprawidłowym ciśnieniu tętniczym można mówić wówczas, gdy jego wartość w pomiarach domowych przekracza 135/85 mm Hg[3] (średnia wartość z kilku pomiarów).

Jeżeli pomiary ciśnienia w gabinecie i w domu będą wskazywać na nadciśnienie tętnicze, wówczas pierwszym elementem terapii jest zmiana stylu życia. Mowa tutaj przede wszystkim o modyfikacji sposobu odżywiania oraz zwiększeniu aktywności fizycznej. Zdrowa dieta oraz ruch pomagają w regulowaniu wartości ciśnienia tętniczego.

[1] https://nadcisnienietetnicze.pl/sites/default/files/page-2019/64385-182698-1-SM.pdf

[2] https://pulsmedycyny.pl/pomiary-domowe-cisnienia-tetniczego-wykorzystanie-w-praktyce-885465

[3] https://nadcisnienietetnicze.pl/sites/default/files/page-2019/64385-182698-1-SM.pdf