Elektrolity: czym są i jaki mają wpływ na organizm?
Optymalnewybory.pl » Warto wiedzieć » Zadbaj o mózg »
2021-12-25 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty
(2 głosów, średnio: 5,00)
Loading...
Odczuwasz ogólne osłabienie? Zmagasz się z zawrotami głowy i kołataniem serca? To wystarczające powody, dla których warto sprawdzić stan gospodarki wodno-elektrolitowej. Poznaj więc najważniejsze informacje o elektrolitach, aby wiedzieć, jaki mają wpływ na funkcjonowanie organizmu.
Poznaj najważniejsze elektrolity
Mianem elektrolitów określa się wodne roztwory jonów. Z punktu widzenia prawidłowej pracy organizmu znaczenie mają przede wszystkim jony: magnezu, potasu, sodu, wapnia oraz jony chlorkowe i fosforanowe. To właśnie one odpowiadają za gospodarkę wodno-elektrolitową.
Sód
Sód wspomaga utrzymywanie optymalnej objętości płynów. Jest też odpowiedzialny za regulowanie ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto wspomaga prawidłowe przekaźnictwo nerwowe.
Najczęstszym powodem niedoboru sodu w organizmie jest utrata wody zawierającej ten jon, co ma związek np. z biegunką, wymiotami, wzmożoną potliwością. Wśród przyczyn niedostatecznej ilości sodu w organizmie wymienia się też m.in.:
- niedoczynność tarczycy,
- przewlekłą niewydolność serca,
- marskość wątroby.
Magnez
Magnez jest jednym z budulców kości – szacuje się, że ok. 50-60% znajduje się w szkielecie[1]. Pierwiastek ten wspiera proces krzepnięcia krwi, a także odpowiada za skurcze serca. Istnieją przypuszczenia, że magnez pomaga zmniejszyć ryzyko nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy typu 2[2].
Niedostateczna ilość tego jonu ma związek m.in. z dietą ubogą w ten pierwiastek, przyjmowaniem niektórych leków. Może również wskazywać na zapalenie trzustki czy choroby nerek.
Potas
Potas to pierwiastek, który określany jest mianem kationu wewnątrzkomórkowego[3]. Odpowiada za przewodnictwo nerwowe, a także uczestniczy w procesie skurczu mięśni – w tym mięśnia sercowego. Ponadto pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej.
Zbyt mała ilość tego jonu w organizmie ma związek m.in. z dietą ubogą w potas, rozległymi oparzeniami, niedożywieniem, przyjmowaniem niektórych leków. Może również świadczyć o chorobach nerek, zespole Cushinga.
Wapń
Wapń jest głównym składnikiem budulcowym kości. Szacuje się, że 99% tego pierwiastka znajduje się w kościach oraz zębach[4]. Wspomaga on proces krzepnięcia krwi, a także odpowiada za przewodnictwo nerwowe oraz skurcze mięśni. Ponadto pomaga zapobiegać nadciśnieniu[5].
Niedobór wapnia wynika m.in. z diety ubogowapniowej, niedostatecznej ilości witaminy D. Może mieć także związek z ostrym zapaleniem trzustki czy leczeniem osteoporozy – prowadzi to bowiem do odkładania tego pierwiastka w kościach lub tkankach miękkich.
Wpływ elektrolitów na funkcjonowanie organizmu
Wpływ elektrolitów na organizm wiąże się z działaniem poszczególnych pierwiastków. Oznacza to, że:
- wspierają pracę serca,
- wspomagają funkcjonowanie mózgu,
- przyczyniają się do przekazywania impulsów nerwowych.
Niedostateczna ilość choćby jednego z jonów prowadzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Objawia się to takimi dolegliwościami jak np.:
- zaburzeniami rytmu serca,
- nieprawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego krwi,
- występowaniem obrzęków nóg i rąk,
- bólami mięśni,
- skurczami mięśni[6].
Badanie stężenia elektrolitów – kiedy je wykonać?
Badanie polegające na oznaczeniu stężenia elektrolitów warto wykonać wówczas, gdy pojawiają się niepokojące objawy świadczące o zaburzeniu równowagi wodno-elektrolitowej. Uzyskane wyniki należy porównać z obowiązującymi normami:
- sód: 135–145 mmol/l,
- potas: 3,5–5,1 mmol/l,
- wapń: 2,25–2,75 mmol/l,
- magnez: 0,65–1,2 mmol/l[7].
Jak dochodzi do utraty elektrolitów?
Jeśli wyniki badań wskazują na obniżony poziom elektrolitów, warto poznać przyczynę takiego stanu. Zwykle jest ona prozaiczna i ma związek z niewłaściwą dietą czy wzmożoną potliwością na skutek wysiłku fizycznego. Istnieją jednak jeszcze inne przyczyny, które prowadzą do zaburzenia równowagi elektrolitowej. Są to m.in. infekcje wirusowe, wymioty, biegunka.
Aby nie dopuścić do utraty elektrolitów w organizmie warto:
- ograniczyć aktywność fizyczną w okresie upałów,
- przyjmować duże ilości płynów przy gorączce, biegunce czy wymiotach,
- zadbać o prawidłową dietę bogatą w źródła potasu, magnezu, wapnia, sodu.
Pamiętaj! Zachwiana równowaga elektrolitowa może zaburzać funkcjonowanie układu nerwowego i układu krążenia. Jeśli więc zauważysz niepokojące objawy, warto oznaczyć stężenie elektrolitów, a przy okazji przyjrzeć się diecie i stylowi życia.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73839,magnez
[2] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73839,magnez
[3] mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73851,potas
[4] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73823,wapn
[5] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73823,wapn
[6] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99724,badanie-stezenia-elektrolitow-sod-potas-wapn-magnez
[7] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99724,badanie-stezenia-elektrolitow-sod-potas-wapn-magnez
