Poziom cholesterolu a wiek. Jak sprawdzić normy?

2021-08-13 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty
(2 głosów, średnio: 5,00)

Loading...

Cholesterol związek chemiczny z grupy steroli, którego pochodne występują w błonie każdej komórki Twojego ciała. Wbrew stereotypom, pełni niezwykle ważną rolę dla zdrowia organizmu – m.in. uczestnicząc w produkcji hormonów, witaminy D czy wspieraniu prawidłowej pracy mózgu. Problem pojawia się wówczas, gdy normy cholesterolu zostaną zaburzone. Jakie obecnie stosuje się normy i przy ich wyznaczaniu jest ważny wiek? Odpowiadamy.

Wysoki poziom cholesterolu – czy to zawsze zła wiadomość?

W ostatnich latach przyjęło się, że cholesterol jest „źródłem wszelkiego zła”. Tymczasem w rzeczywistości, sam w sobie jest niezwykle ważny dla zachowania dobrego zdrowia – przede wszystkim dlatego, że stanowi kluczowy składnik błon komórkowych.[1] Problem pojawia się wówczas, gdy pojawiają się zaburzenia stężeń lipidów i lipoprotein, które mogą prowadzić do poważnych problemów kardiologicznych oraz naczyniowych.

Warto jednak przy tym pamiętać, że sama informacja o tym, że całkowity poziom cholesterolu (TC) jest podwyższony, nie zawsze świadczy o zagrożeniu. Wszystko zależy bowiem od rozkładu pomiędzy poszczególnymi frakcjami, a zwłaszcza między HDL a LDL. Dlatego podstawą jest wykonanie lipidogramu, a więc badania laboratoryjnego, które wskazuje zawartość poszczególnych tłuszczów we krwi. Tylko ono pokaże, czy cholesterol jest w normie, czy nie. Warto jednak podkreślić, że jeśli nawet całkowity cholesterol jest podwyższony, ale źródłem wyższej wartości jest duże stężenie HDL, nie ma poziomu do obaw. HDL, czyli cholesterol o wysokiej gęstości, to inaczej tzw. dobry cholesterol, który wspiera w walce z cywilizacyjnymi chorobami sercowo-naczyniowymi, w tym z miażdżycą.

Cholesterol – norma niezależna od wieku

Normy cholesterolu są ustalone na takim samym poziomie dla osób w każdym wieku. Eksperci nie wskazują różnic pomiędzy oczekiwanymi poziomami tych steroli u osób młodszych i u seniorów. Znaczenie ma za to płeć – inne są normy cholesterolu HDL dla kobiet, a inne dla mężczyzn.

Prawidłowe wyniki lipidogramu:

• cholesterol całkowity < 190 mg/dl,
• cholesterol LDL < 115 mg/dl,
• cholesterol HDL > 45 mg/dl u kobiet i 40 mg/dl u mężczyzn,
• triglicerydy < 150 mg/dl[2]

Wyniki mogą być też przedstawiane w innej jednostce, tj. mmol/l. W tym ujęciu normy cholesterolu to:

• cholesterol całkowity < 5 mmol/l,
• cholesterol LDL < 3 mmol/l,
• cholesterol HDL > 1,2 mmol/l u kobiet i 1 mmol/l u mężczyzn,
• triglicerydy < 1,7 mmol/l[3]

Warto jednak wskazać, że Polskie Towarzystwo Kardiologiczne w wytycznych przedstawionych w 2019 roku wskazuje obniżenie wartości docelowych LDL dla grup bardzo wysokiego, wysokiego i umiarkowanego ryzyka odpowiednio do 55, 70 i 100 mg/dl.[4] Czynnikami ryzyka mogą być m.in. zaawansowane cukrzyca, choroby nerek, ostry zespół wieńcowy, czy progresja choroby układu sercowo-naczyniowego będąca wynikiem miażdżycy.

Przy okazji należy podkreślić, że podwyższony poziom cholesterolu nie jest wyłącznie problemem osób w starszym wieku. Statystyki pokazują, że zaburzenia tego typu mogą dotyczyć już aż 33% osób w wieku 18-35 lat.[5] Tymczasem choroby, które rozwijają się pod wpływem zbyt wysokiego poziomu LDL czy triglicerydów, mogą nawet przez wiele lat nie dawać wyraźnych symptomów – to dlatego np. miażdżyca jest często nazywana cichym zabójcą.

Cholesterol w normie – jak zadbać o dobry stosunek między HDL a LDL?

Ponieważ choroby sercowo-naczyniowe, które są m.in. efektem braku równowagi między „dobrym” a „złym” cholesterolem bardzo często rozwijają się bez wyraźnych objawów przez długi czas, warto przede wszystkim regularnie kontrolować ich poziomy. Zaleca się wykonywanie lipidogramu, u osoby zdrowej, bez czynników zwiększonego ryzyka układu sercowo-naczyniowego, co najmniej raz na 5 lat[6] już od ok. 20. roku życia. Jeśli występują czynniki zwiększonego ryzyka, takie jak np. palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, uwarunkowania rodzinne, cukrzyca, nadwaga lub otyłość czy też przewlekłe choroby zapalne, badania wykonuje się częściej.

Istotne jest również zadbanie o zdrową dietę. Warto przede wszystkim obniżyć spożycie tłuszczów zwierzęcych – np. masło czy smalec można zastąpić margaryną roślinną zawierającą sterole roślinne, jak Optima Cardio. Badania naukowe wykazują, że przyczyniają się one do redukcji poziomu cholesterolu frakcji LDL o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni, przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g, w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia.[7] Ponadto dobrze jest ograniczyć spożycie mięsa, zwłaszcza tłustego, oraz wysoko przetworzonej żywności. Utrzymaniu dobrego poziomu cholesterolu LDL sprzyja również spożywanie pokarmów o wysokiej zawartości błonnika, np. produktów pełnoziarnistych czy warzyw.

Nie zapominaj również o regularnym ruchu oraz regularnym kontakcie z lekarzem prowadzącym. Zdrowy tryb życia, dobrze zbilansowana dieta i stała kontrola stanu zdrowia to sposób na utrzymanie cholesterolu w normie nawet w jesieni życia.

 

[1] https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/009/294/original/65-75.pdf?1469622340

[2] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/60580,wysoki-poziom-cholesterolu-kiedy-nalezy-przyjmowac-leki

[3] j.w.

[4] https://www.termedia.pl/Nowe-europejskie-wytyczne-dotyczace-dyslipidemii-2019-krytyczne-spojrzenie-eksperta-Subiektywne-wskazanie-dziesieciu-najwazniejszych-zmian,98,38798,0,1.html

[5] https://zdrowie.radiozet.pl/Medycyna/Diagnostyka-medyczna/Cholesterol-LDL-HDL-calkowity.-Normy-dieta-jak-obnizyc

[6] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidy-i-lipidogram

[7] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can