4,50

Podwyższony cholesterol w ciąży – czy to powód do niepokoju?

Redakcja Optymalnewybory.pl

10.02.2021

6 minut czytania


Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza w czasie ciąży. Dowiedz się, czy podwyższony poziom cholesterolu powinien być powodem do niepokoju oraz co powinna jeść kobieta w ciąży, która ma zbyt wysoki cholesterol we krwi.

Podwyższony poziom cholesterolu to ważna informacja o stanie zdrowia, wymagająca dalszej diagnostyki. Jednak w czasie ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym. Cholesterol bowiem jest potrzebny do zwiększonej produkcji hormonów ciąży, w tym progesteronu. Wzrost cholesterolu – procentowo – jest podobny u kobiet, które nie miały problemów z cholesterolem przed ciążą, jak i u tych, które taki problem miały wcześniej. Przyszłe mamy z tej ostatniej grupy powinny być pod stałą kontrolą lekarza, bo wyższy – niż u innych ciężarnych kobiet – poziom cholesterolu we krwi (zwykle też trójglicerydów) jest niebezpieczny i może świadczyć o zaburzeniach gospodarki lipidowej lub zaburzeniach metabolicznych, a te powinny być leczone.

Badanie cholesterolu we krwi w czasie ciąży

Podstawowym badaniem, które określa poziom cholesterolu jest lipidogram. Dzięki rozbiciu na frakcje, otrzymujemy wynik nie tylko poziomu cholesterolu całkowitego, ale także poszczególnych jego frakcji, takich jak cholesterol LDL (zły cholesterol) i HDL (dobry cholesterol). Mimo, iż jest to ważne badanie, nie jest ono rutynowo wykonywane u kobiet w ciąży, chyba że należą one do grupy podwyższonego ryzyka. Lipidogram zleca się kobietom w ciąży, które:

  • mają znaczną nadwagę lub są otyłe,
  • miały nieprawidłowy lipidogram przed zajściem w ciążę,
  • chorują na nadciśnienie tętnicze lub mają w rodzinie przypadki chorób sercowo-naczyniowych,
  • chorują na hipercholestrolemię rodzinną,
  • prowadzą nieodpowiedni tryb życia (spożywają przetworzoną żywność, nie są aktywne fizyczne etc.).

Niekontrolowana i tym samym nieleczona hipercholesterolemia wpływa niekorzystnie na przebieg ciąży i może przynosić negatywne skutki w późniejszym życiu zarówno dziecka, jak i jego matki. Wprowadzenie zmian w diecie czy stylu życia, odpowiednio wcześnie, może znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań w czasie ciąży, a także w ogóle im zapobiec.

Normy cholesterolu w ciąży

Prawidłowy poziom cholesterolu w ciąży jest trudny do określenia. Z uwagi na przebieg ciąży i niezbędne działanie hormonów, takich jak choćby progesteron, fizjologiczny jest wzrost wszystkich frakcji lipidowych, zarówno dobrego (HDL), jaki i złego (LDL) cholesterolu, a także trójglicerydów (TAG). Zazwyczaj obserwuje się wzrost poziomu lipidów z 7,0 do 10 g/l osocza. Stężenie cholesterolu wzrasta zazwyczaj z (około) 120 do 280 mg. Powyższe parametry powinny powrócić do normy po porodzie.

Wysoki poziom cholesterolu w ciąży – jakie mogą być przyczyny?

Wśród przyczyn podniesionego poziomu cholesterolu wyróżniamy dwa główne czynniki:

  • czynnik genetyczny (np. wrodzona hipercholesterolemia rodzinna),
  • nieprawidłowy styl życia.

Do składowych nieprawidłowego stylu życia zalicza się niezdrową dietę, brak aktywności fizycznej i nieprawidłowy przyrost masy ciała w ciąży.

Podwyższony cholesterol w czasie ciąży – jakie mogą być konsekwencje?

Podwyższony cholesterol w ciąży zwiększa ryzyko powikłań w czasie ciąży, a także chorób zarówno u dziecka, jak i jego mamy.

Hipercholesterolemia, czyli wysoki poziom złego cholesterolu (LDL) we krwi przyszłej mamy, kilkukrotnie zwiększa ryzyko pojawienia się tej choroby u dziecka w jego dorosłym życiu. Mówi o tym „hipoteza Barkera”, inaczej nazywana teorią programowania metabolicznego. Zgodnie z tezą Dawida Bakera, brytyjskiego epidemiologa, niedobór składników odżywczych oraz związane z nim opóźnienie wzrostu płodu w sposób trwały zmieniają („przeprogramowują”) metabolizm, wywołując powikłania i choroby w wieku dorosłym.

Zbyt wysoki poziom złego cholesterolu (LDL) zwiększa również ryzyko przedwczesnego porodu i wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu.

Nie mniejsze znaczenie ma także poziom cholesterolu HDL (dobry cholesterol). Celem jest utrzymanie go na poziomie powyżej 48mg/dl. Wykazano, że jego obniżony poziom zwiększa ryzyko stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Również zbyt wysoki poziom trójglicerydów (TAG) i wolnych kwasów tłuszczowych, a także obniżony poziom HDL, zwiększa ryzyko makrosomii i cukrzycy ciężarnych.

Jak obniżyć cholesterol w ciąży?

Podwyższony cholesterol w czasie ciąży nie jest niczym zaskakującym, więc nie należy go obniżać, chyba że są ku temu medyczne powody. Jednak taką decyzję może podjąć jedynie lekarz prowadzący ciążę, który weźmie pod uwagę ogólny stan zdrowia ciężarnej, a także jej nienarodzonego dziecka.

Co powinna jeść kobieta w ciąży ze zbyt wysokim cholesterolem?

  1. Warzywa i owoce (z przewagą warzyw), które są naturalnym źródłem steroli i stenoli roślinnych, mających zdolność do obniżania poziomu cholesterolu. Warto pamiętać, by przed ich spożyciem dokładnie umyć je pod bieżącą, ciepłą wodą.
  2. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ich bogatym źródłem są tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, pstrąg, sardynki), a także orzechy (włoskie), nasiona (siemię lniane, chia), algi morskie i wybrane oleje (olej lniany, rzepakowy). Produkty te również wpływają na poziom cholesterolu we krwi. Należy pamiętać, że zgodnie z zaleceniami ryby powinny być obecne w naszym jadłospisie minimum 1-2 razy w tygodniu. Jeśli przyszła mama eliminuje je ze swojego jadłospisu, powinna wybierać roślinne źródła kwasów omega-3 oraz omega-6.

Natomiast całkowicie powinna z menu ciężarnej zniknąć żywność wysokoprzetworzona. Taka żywność zawiera wiele niezdrowych dodatków, które mogą szkodzić nienarodzonemu dziecku, np. barwniki, konserwanty czy słodziki. Żywność wysokoprzetworzona jest także źródłem tłuszczów trans, które są wyjątkowo niekorzystne dla zdrowia mamy i dziecka.

Warto również, aby przyszła mama zadbała o odpowiednią aktywność fizyczną, oczywiście dostosowaną do swojego stanu i możliwości. Spacery, ćwiczenia odpowiednie dla kobiet w ciąży pozwolą nie tylko zachować dobrą kondycję w czasie ciąży, ale też pomogą przygotować się do porodu.
Optima Neuro

Wskazówki dla przyszłych mam

Styl życia, stosowana dieta, aktywność fizyczna, a także czas, jaki przeznaczamy na odpoczynek, to czynniki, które w ogromnym stopniu wpływają na wydolność i kondycję naszego organizmu, zwłaszcza w czasie ciąży. Warto zatem pamiętać, że:

  1. Odpowiednia, zdrowa, dobrze zbilansowana dieta ma ogromny wpływ na przebieg ciąży. Warto zatem zacząć ją stosować od pierwszych tygodni ciąży, a nawet wiele miesięcy przed ciążą. W ułożeniu jadłospisu może nam pomóc dietetyk.
  2. Nie rezygnujmy w czasie ciąży ze spożywania tłuszczów – są one niezbędne (podobnie jak inne składniki odżywcze) do prawidłowego przebiegu ciąży. Wybierajmy jednak zdrowe tłuszcze (wielonienasycone kwasy tłuszczowe, m.in. omega-3).
  3. Cholesterol jest nam potrzeby, bo ma wpływ na prawidłowe poczęcie i rozwój dziecka. Jest niezbędnym elementem budulcowym łożyska, a także mózgu i tkanki nerwowej rozwijającego się noworodka. Właśnie z tego powodu nie powinien być z diety eliminowany, ale kontrolowany!

Bibliografia

  • Catapano i wsp. Wytyczne ESC/EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiologia Polska 2016; 74, 11: 1234–1318
  • Sicińska i wsp. Suplementacja kwasami omega w różnych chorobach. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2015; 69: 838-852.
  • Blood lipids during pregnancy: A progressively appreciated subject in basic and clinical research. Atherosclerosis 2018, 276, 163 – 165.
  • Instytut Żywności i Żywienia. Żywienie kobiet w ciąży. Warszawa 2018.

Najpopularniejsze artykuły

Lekkie spaghetti z cukinii z pomidorkami koktajlowymi

Lekkie spaghetti z cukinii z pomidorkami koktajlowymi

Zapraszamy do wypróbowania naszego przepisu na makaron z cukinii z pesto i pomidorkami koktajlowymi. To lekka i smaczna propozycja na obiad, idealna dla osób dbających o zdrową dietę. Składniki: 1 średnia cukinia (500 g) ½ żółtej papryki (100 g) 1 łyżka margaryny Optima Omega (20 g) 2 małe ząbki czosnku (2 g) Garść drobnych pomidorków […]

Czy syrop glukozowo-fruktozowy ma szkodliwy wpływ na nasze zdrowie?

Powszechnie dodawany do przetworzonej żywności syrop  glukozowo-fruktozowy budzi kontrowersje. Już od lat 70-tych w US zaczęto używać […]

Hummus z pieczonym bakłażanem i kolendrą

Bakłażan i cieciorka na pumperniklu

Bakłażan i cieciorka na pumperniklu Pieczony bakłażan i cieciorka to doskonałe połączenie smaków i tekstur, które sprawią, że Twoje kubki smakowe będą zachwycone. Połączenie tych składników na chrupiącym pumperniklu tworzy zdrową i sycącą przekąskę lub lekki posiłek. To danie jest bogate w białko roślinne i zdrowe tłuszcze, co czyni je idealnym wyborem dla osób dbających […]

Przeczytaj także

Dieta niskotłuszczowa a dieta na cholesterol: czym się różnią?

Zależy Ci na utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu? To rzeczywiście bardzo ważny parametr, który ma znaczenie dla Twojego zdrowia w długofalowej perspektywy

Jak obniżyć cholesterol w 30 dni

Jak obniżyć cholesterol w 30 dni? Sprawdzone metody!

Wysoki cholesterol? To zdecydowanie czerwona flaga dla Twojego zdrowia! Jeśli wyniki są niepokojące, zacznij działać. Pierwsze efekty możesz osiągnąć nawet w ciągu 30 dni. Oto lista zmian, które możesz wprowadzić tu i teraz. Skorzystaj z niej i zadbaj o siebie! 1. Włącz do diety sterole roślinne Sterole roślinne to naturalne substancje, które stanowią podstawę leczenia […]

Krem z kalafiora z sezamową nutą

Krem z kalafiora z sezamową nutą

Zapraszamy do wypróbowania naszego przepisu na krem z kalafiora z dodatkiem tahini i czarnego sezamu. Ta zdrowa i pożywna zupa jest doskonałym wyborem na lekki obiad lub kolację. Składniki: 1 łyżka oliwy extra virgin (12 g) 1 łyżka margaryny Optima Cardio (20 g) ½ białej cebuli (40 g) Pół kalafiora (400 g) 2 szklanki bulionu […]