4,00

Pomiar tętna. Jak wykonać go prawidłowo?

Redakcja Optymalnewybory.pl

31.07.2021

4 minuty czytania

Wiele schorzeń można wykryć, zanim pojawią się groźne objawy. Pozwala to na natychmiastowe wdrożenie leczenia, co pozwala uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych. Tak jest między innymi w przypadku pomiaru tętna – nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać na choroby kardiologiczne wymagające konsultacji lekarskiej.

Mianem tętna określa się pulsowanie ścian tętnicy na skutek przepływającej krwi. Stanowi odzwierciedlenie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego, dlatego warto systematycznie monitorować ten parametr. Zaburzenia pulsu mogą bowiem świadczyć o wielu chorobach, w przypadku których szybkie rozpoczęcie leczenia ma ogromne znaczenie.

Tętno – optymalne wartości

Prawidłowe tętno powinno charakteryzować się miarowością tj. być regularne. Optymalna częstość powinna wynosić 60-80 uderzeń na minutę. Wartości powyżej lub poniżej ustalonej normy uważa się za nieprawidłowe. Wymagają wówczas ponownej kontroli – najlepiej podczas wizyty u lekarza.

Dlaczego to ważne? Zbyt wolne lub zbyt szybkie tętno może zwiastować np. migotanie przedsionków, niewydolność serca lub wskazywać np. na niedomykalność zastawki mitralnej.

Jak mierzyć tętno? Zasady

Chcesz wiedzieć, czy masz prawidłowe tętno? Pomiar to podstawa, dlatego warto regularnie kontrolować ten parametr. Najłatwiej zmierzysz go za pomocą np. ciśnieniomierza nadgarstkowego, możesz tego dokonać również bez specjalistycznego sprzętu.

Jeśli chodzi o tętno, pomiar powinien odbywać się w oparciu o poniższe zasady:

  • 3 palce (wskazujący, środkowy i serdeczny) ułóż w niewielkim dołku na końcu przedramienia – w miejscu, w którym przebiega tętnica promieniowa
  • policz, ile uderzeń wyczujesz w ciągu 30 sekund
  • otrzymaną wartość pomnóż przez dwa – dzięki temu otrzymasz liczbę uderzeń w ciągu minuty[1].

W przypadku zdiagnozowania zaburzeń tętna, warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Należy przy tym spisać wszystkie informacje na temat dokonywanych pomiarów. Trzeba także zasygnalizować ewentualne objawy towarzyszące, np. zawroty głowy, zasłabnięcia, bóle w klatce piersiowej, duszności, utratę przytomności.

Jak wygląda ocena prawidłowości tętna przez lekarza?

Obserwacja tętna przez lekarza odbywa się kilkoma sposobami:

  • osłuchiwanie
  • badanie palpacyjne.

Precyzyjną metodą jest osłuchiwanie serca połączone z przyłożeniem palców do jednego z wybranych miejsc, w których przebiega tętnica. Może to być nie tylko wewnętrzna strona nadgarstka, ale np. również szyja (z boku po obu stronach), pachwina, stopa, miejsce pod kolanem.

Ocenie podlega kilka najważniejszych cech, wśród których wymienia się:

  • częstotliwość – określająca czy tętno jest szybkie lub wolne (odzwierciedla częstość rytmu serca)
  • miarowość – pozwalające określić czy tętno jest wyczuwalne w równych odstępach czasu lub nieregularne i niezgodne z biciem serca
  • amplitudę – jak przepływ krwi powoduje uwypuklenie tętnicy
  • czas trwania fali skurczowej – określający czy tętno jest leniwe czy chybkie (stanowi odzwierciedlenie stanu układu krążenia)[2].

Puls porównywany jest po obu stronach. Dopiero na tej podstawie można określić prawdopodobną przyczynę problemu.
Optima Cardio

Nieprawidłowe tętno – przyczyny

Zaburzenia tętna mogą mieć bardzo zróżnicowane podłoże, dlatego koniecznością jest dalsza – bardziej szczegółowa – diagnostyka.

  • Tętno szybkie, ale małe (tętnica słabo uwypukla się podczas przepływu krwi) – może świadczyć o odwodnieniu lub obecności płynu w worku osierdziowym otaczającym serce.
  • Tętno chybkie i duże – często pojawia się przy gorączce, po intensywnym wysiłku fizycznym. Nie należy jednak go lekceważyć, ponieważ może wskazywać na wady serca, np. przetrwały przewód Bottala.
  • Tętno dwubitne – charakterystyczne dla niektórych złożonych wad serca – głównie związanych z zastawkami.
  • Tętno naprzemienne – typowe w przypadku niewydolności lewej komory serca[3].

Szczególną uwagę należy zwrócić na wspominany wyżej deficyt tętna, który jest charakterystyczny dla migotania przedsionków. To podstępna i groźna choroba, która zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu – 17-krotnie w przypadku pacjentów z reumatyczną wadą zastawkową i 5-krotnie u osób chorych z AF o etiologii niezastawkowej[4].

Zaburzenia tętna – co dalej?

Jeżeli lekarz stwierdzi zaburzenia tętna, wówczas pacjent kierowany jest na dalsze badania diagnostyczne – w pierwszej kolejności EKG i echo serca[5]. Jeśli zachodzi podejrzenie choroby naczyń obwodowych, koniecznością jest wykonanie USG naczyń z oceną przepływu.

[1] http://arytmiagroziudarem.pl/artykul/badanie_tetna-88

[2] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/154834,nieprawidlowe-tetno

[3] j.w.

[4] https://journals.viamedica.pl/folia_cardiologica/article/viewFile/42127/28725

[5] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/154834,nieprawidlowe-tetno

Najpopularniejsze artykuły

Dieta po zawale – prawidłowe nawyki

Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego „złotym standardem” po zawale jest dieta śródziemnomorska

Demencja a tłuszcze trans. Czy niewłaściwa dieta może zwiększyć ryzyko choroby Alzheimera?

2022-04-03 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Szacuje się, że nawet 400 tys. Polaków choruje na demencję[1]. Chociaż […]

Jak obniżyć cholesterol? 30 skutecznych, sprawdzonych domowych sposobów na obniżenie cholesterolu

Wysoki poziom cholesterolu jest ważnym sygnałem, który wysyła nasz organizm. Jeśli nie chcesz doprowadzić do zaburzeń gospodarki lipidowej, wprowadź konieczne zmiany. Dowiedz się, jak domowymi sposobami obniżyć cholesterol, a także jakie produkty spożywcze będą w tym pomocne.  

Przeczytaj także

Cholesterol

Podwyższony cholesterol całkowity: co to oznacza?

Ostatni lipidogram wskazuje na podwyższony cholesterol całkowity? Jeśli tak, dowiedz się, co to dokładnie oznacza oraz co zrobić, aby zadbać o swój profil lipidowy. Niekorzystne wyniki badań krwi wcale nie muszą od razu „skazywać” na leczenie farmakologiczne. Czym jest cholesterol całkowity? Cholesterol całkowity, oznaczany w wynikach badań jako TC, to parametr wskazujący na ogólną ilość […]

Dieta na zimę – co jeść, żeby zapewnić niezbędne składniki odżywcze?

Lektura tego artykułu zajmie 5 minut. Temperatura za oknem spada, dzień jest krótszy,  a dostęp do słońca […]

Optima Cardio

Część 2 wywiadu: Żywność funkcjonalna: badania, regulacje i bezpieczeństwo

W pierwszej części naszego wywiadu z dietetyk Jadwigą Przybyłowską poznaliśmy podstawowe informacje o żywności funkcjonalnej, jej pochodzeniu i głównych składnikach, ze szczególnym uwzględnieniem steroli roślinnych. Teraz zagłębimy się w bardziej szczegółowe aspekty tego fascynującego tematu. W tej części Jadwiga Przybyłowska omówi procesy badawcze, którym poddawane są produkty funkcjonalne, wyjaśni znaczenie ostrzeżeń umieszczanych na opakowaniach oraz […]