Podwyższony cholesterol całkowity: co to oznacza?

Redakcja

10.11.2024

5 minut czytania

Cholesterol

Ostatni lipidogram wskazuje na podwyższony cholesterol całkowity? Jeśli tak, dowiedz się, co to dokładnie oznacza oraz co zrobić, aby zadbać o swój profil lipidowy. Niekorzystne wyniki badań krwi wcale nie muszą od razu „skazywać” na leczenie farmakologiczne.

Czym jest cholesterol całkowity?

Cholesterol całkowity, oznaczany w wynikach badań jako TC, to parametr wskazujący na ogólną ilość cholesterolu w organizmie człowieka[1].Uwzględnia zatem wszystkie frakcje tej substancji – bez względu na to, czy została ona wytworzona w wątrobie lub innych narządach odpowiedzialnych za jej syntezę, czy dostarczona z pożywieniem.

W ramach cholesterolu całkowitego mieszczą się więc frakcje takie jak:

  • HDL, czyli lipoproteiny o dużej gęstości, tzw. dobry cholesterol;
  • LDL, czyli lipoproteiny o małej gęstości, tzw. zły cholesterol;
  • VLDL, czyli lipoproteiny o bardzo małej gęstości;
  • IDL, czyli lipoproteiny o pośredniej gęstości;
  • chylomikrony[2].

Z uwagi na to, że poszczególne frakcje cholesterolu mają różny wpływ na funkcjonowanie organizmu, sama informacja o poziomie cholesterolu całkowitego najczęściej nie wystarcza do oceny profilu lipidowego. To właśnie dlatego na wynikach badań pojawiają się dodatkowe parametry. Lekarz spojrzy na nie jako całość – tak aby precyzyjniej określić stan Twojego zdrowia czy też ryzyko rozwoju miażdżycy oraz chorób serca.

Zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego – jakie są normy?

Normy odnośnie do cholesterolu całkowitego są takie same dla wszystkich osób dorosłych – bez względu na wiek czy płeć oraz stan zdrowia. Wynoszą 3,0–4,9 mmol/l (114–190 mg/dl). A co, jeśli te wartości zostały przekroczone? Taki stan może mieć bardzo zróżnicowane podłoże.

Z czego może wynikać zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego? Przyczyny

Zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego może być następstwem wielu schorzeń i dolegliwości zdrowotnych. Taki stan obserwuje się przede wszystkim w przypadku[3]:

  • hipercholesterolemii – zarówno rodzinnej, jak i wielogenowej oraz wtórnej; w przebiegu tych schorzeń uwarunkowanych genetycznie obserwuje się też podwyższone stężenia aterogennych lipoprotein LDL[4];
  • niedoczynności tarczycy, która może być wywołana np. chorobą Hashimoto o podłożu autoimmunologicznym[5];
  • zespołu nerczycowego, którego charakterystycznym objawem jest również duży białkomocz[6];
  • chorób wątroby;
  • przyjmowania określonych leków – np. progestagenów, glikokortykosteroidów czy inhibitorów proteazy wykorzystywanych w terapii HIV.

Co ważne, przyczyną podwyższonego poziomu cholesterolu może być także niezdrowy tryb życia, a w szczególności niekorzystna dieta[7].

Podwyższony poziom cholesterolu całkowitego: i co dalej?

Masz wysoki poziom cholesterolu całkowitego, a dodatkowo wyniki pokazują nieprawidłowe stężenie „złego” i/lub „dobrego” cholesterolu albo trójglicerydów? Jeśli tak, koniecznie skonsultuj się z lekarzem – tak, aby ocenić stan zdrowia i ustalić kierunek działania. Pamiętaj przy tym, że w wielu przypadkach pierwszym krokiem będzie leczenie niefarmakologiczne, czyli zmiana trybu życia na zdrowszy.

Dieta bogata w fitosterole

Przy podwyższonym poziomie cholesterolu podstawą będzie wprowadzenie do diety fitosteroli. Te naturalne substancje obniżają poziom cholesterolu LDL o 7-12% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia[8]. Znajdziesz je np. w miękkiej margarynie kubkowej Optima Cardio. Powstaje ona na bazie olejów roślinnych bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe.

Zdrowe źródła tłuszczu

Przy podwyższonym cholesterolu wcale nie musisz rezygnować zupełnie z tłuszczu. Zadbaj jednak o wybór jego dobrych źródeł. To te, które zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe. Mają one korzystny wpływ na stężenie cholesterolu całkowitego oraz miażdżycorodnej frakcji LDL[9]. Dlatego Twoja dieta powinna być bogata w oleje roślinne, tłuste ryby morskie, a także nasiona. Zrezygnuj natomiast z czerwonego mięsa, masła czy tłustego nabiału, jak również z wysoko przetworzonej żywności.

Błonnik pokarmowy ma znaczenie

W Twojej diecie nie powinno także zabraknąć dobrych źródeł błonnika, który także pomaga w utrzymaniu prawidłowej gospodarki lipidowej[10]. Wybieraj zatem pełnoziarniste pieczywo, makarony i inne produkty, a do jadłospisu włącz dużą ilość warzyw oraz owoców.

Ruch na zdrowie

Elementem walki z podwyższonym cholesterolem jest też aktywność fizyczna. Postaraj się, aby każdego tygodnia zafundować sobie umiarkowany ruch przez co najmniej 150 minut[11]. To mniej niż 30 minut dziennie, które możesz poświęcić np. na spacer, nordic walking, jazdę na rowerze czy na intensywne sprzątanie.

Jeśli palisz papierosy, pożegnaj się z tym nałogiem[12]. Postaraj się też zadbać o powrót do prawidłowej masy ciała. Te małe-duże zmiany w codziennym życiu pomogą Ci krok po kroku unormować profil lipidowy i cieszyć się dłuższym, zdrowszym życiem. Powodzenia!

[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/117035,cholesterol-funkcje-zrodla-frakcje-stezenie

[2] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[3] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[4] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/140975,hipercholesterolemia-rodzinna

[5] https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/78406,niedoczynnosc-tarczycy

[6] https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51929,zespol-nerczycowy

[7] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.4.1.

[8] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

[9] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[10] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67301,blonnik-pokarmowy

[11] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity

[12] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62073,zaburzenia-lipidowe

Najpopularniejsze artykuły

Leki na serce

Suplementy i leki na serce – wsparcie czy zagrożenie dla serca?

Bierzesz suplementy i leki na serce? A może rozważasz sięgnięcie po wsparcie farmakologiczne dla prawidłowej pracy układu krążenia? Dowiedz się, w jaki sposób podejść do tego tematu z rozsądkiem i dbając o swoje bezpieczeństwo. Oto najważniejsze informacje. Suplementy i leki – czy są tym samym? Suplementy diety i leki są dwiema odrębnymi grupami preparatów. Nie […]

Menopauza

„Przed menopauzą nie uciekniemy”. Dietetyczka zdradza, jak się przygotować do przekwitania

Przed menopauzą nie uciekniemy, ale możemy się do niej przygotować, by przejść ten trudny okres, bez uszczerbku na zdrowiu i samopoczuciu. Dowiedz się, jakie zmiany warto wprowadzić do swojego trybu życia, by być w dobrej formie i czerpać z życia garściami. Chciałabym, abyśmy dzisiaj porozmawiały o menopauzie w kontekście chorób serca. Z badań naukowych wiemy, […]

<p>Portrait of a woman breathing and holding a coffee mug at home</p>

Kafestol. Czy substancja występująca w niefiltrowanej kawie podnosi poziom złego cholesterolu?

2021-04-02 Lektura tego artykułu zajmie 3 minuty. Jesteś miłośnikiem czarnej parzonej kawy? Jeżeli wypijasz więcej niż 5-6 […]

Przeczytaj także

Orzechy jako doskonała przekąska – które wybrać?

Orzechy należą do jednych z najzdrowszych przekąsek. Niestety jednak, często przegrywają wyścig z niezdrowymi i tłustymi chipsami, […]

Wpływ spożywania mięsa na rozwój chorób sercowo-naczyniowych

2021-12-16 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Na choroby sercowo-naczyniowe zapada duża liczba Polaków, co ma związek […]

Witamina D. Za co odpowiada w ludzkim organizmie?

2021-07-11  Lektura tego artykułu zajmie 3 minuty. Mimo że człowiek ma zdolność do samodzielnej syntezy witaminy D, jej […]