Lipidogram – jak się przygotować do tego badania? Interpretacja wyniku

/*10 marca 2021*/
Lipidogram – jak się przygotować do tego badania? Interpretacja wyniku

2021-03-10 Lektura tego artykułu zajmie 8 minut.

Organizm, by prawidłowo funkcjonować potrzebuje wielu składników odżywczych. Jeśli jednego z nich brakuje lub jest w nadmiarze, jego praca zostaje zaburzona. Dlatego warto często kontrolować stan zdrowia, chociażby raz w roku robiąc badanie krwi na oznaczenie stężenia różnych ważnych dla zdrowia związków. Do takich należą m.in. lipidy. Są one wydajnym źródłem energii, odpowiadają też za utrzymanie właściwej gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu. Budują też błony komórkowe i są rozpuszczalnikami dla nierozpuszczalnych w wodzie substancji odżywczych.

Kiedy gospodarka lipidowa zostaje zaburzona, wzrasta ryzyko pojawienia się poważnych chorób. m.in. miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca. Choroby układu krążenia nadal stanowią główną przyczynę śmierci Polaków. Każdego roku odpowiadają za zgon 46 proc. rodaków.

Niestety wiele z tych chorób początkowo nie daje żadnych objawów lub są one niespecyficzne. Dowiadujemy się o nich, gdy są zaawansowane w przebiegu i na całkowite wyleczenie nie ma szans. Z tego powodu warto – profilaktycznie – przynajmniej raz w roku robić lipidogram, czyli badanie na stężenie cholesterolu i trójglicerydów w organizmie. Na podstawie wyników tego badania podejmowane są decyzje o ewentualnym dalszym leczeniu lub zmianie stylu życia.

Pamiętajmy, że zapobieganie chorobom jest przyjemniejszym i łatwiejszym sposobem na dłuższe zachowanie zdrowia.

Lipidogram – co to za badanie?

Lipidogram to badanie, które pozwala ocenić poziom różnych frakcji tłuszczowych obecnych w osoczu krwi. Zazwyczaj wykonuje się je na czczo, z krwi żylnej pobranej przez odpowiednio przeszkolony personel medyczny.

Pełny lipidogram pozwala ocenić wartość i rodzaj lipidów obecnych w osoczu krwi, czyli:

  • cholesterolu całkowitego (TC),
  • cholesterolu HDL (tzw. dobry cholesterol),
  • cholesterolu LDL (tzw. zły cholesterol),
  • a także trójglicerydów.

Optima Cardio
Optima Cardio => zadbaj o swoje serce!

Kto powinien regularnie kontrolować poziom cholesterolu we krwi?

Regularnie (przynajmniej raz na rok) poziom cholesterolu we krwi powinny kontrolować osoby:

  • obciążone rodzinnie przedwczesnymi chorobami serca i naczyń,
  • cierpiące na rodzinną dyslipidemię w wywiadzie,
  • mające nadciśnienie tętnicze,
  • cierpiące na przewlekłą chorobę nerek,
  • cierpiące na cukrzycę typu 2,
  • z przewlekłą chorobą zapalną,
  • z rozpoznaną chorobą układu krążenia,
  • z obwodem talii >94cm (mężczyźni), >80 cm (kobiety),
  • z BMI >30 kg/m2,
  • płci męskiej powyżej 40. roku życia,
  • płci żeńskiej powyżej 50. roku życia,
  • palące papierosy.

Badanie na poziom cholesterolu we krwi – jak się do niego przygotować?

Badanie na poziom cholesterolu we krwi wykonuje się na czczo (ostatni posiłek należy zjeść co najmniej 12 godzin wcześniej). To szczególnie istotne w przypadku oznaczania stężenia trójglicerydów we krwi, które często stanowią również podstawę do wyliczania poziomu LDL cholesterolu.

Przed badaniem nie należy pić alkoholu, dosładzanych napojów, ani palić papierosów. Dozwolone (a nawet zalecane) jest picie przed badaniem jedynie wody bez żadnych dodatków lub słabej, gorzkiej herbaty.

Ważne! Jeśli bierzesz leki, weź je przed badaniem. Nie zmieniaj pory ich przyjmowania, chyba że lekarz zlecający badanie zdecydował inaczej.

Lipidogram – co jeść na 12 godzin przed badaniem?

Zmiana diety na dzień czy dwa dni przed badaniem nie wpłynie znacząco na jego wyniki. Ostatni posiłek spożyty przed wykonaniem lipidogramu może w nieznacznym stopniu wpłynąć na poziom trójglicerydów. Mimo to lekarze nie zalecają spożywania tłustych, smażonych potraw, owoców morza czy dań z grilla.

Aby badanie krwi przebiegło szybko i sprawnie, warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu. W dniu poprzedzającym badanie należy pić dużo wody. W dniu badania, przed wyjściem z domu, również możemy napić się kilka łyków przegotowanej wody.

Jak interpretować lipidogram?

Lipidogram pozwala na oznaczenie stężenia poszczególnych frakcji tłuszczów, takich jak:

  • TC– całkowity cholesterol,
  • TG – trójglicerydy,
  • HDL – „dobry” cholesterol,
  • LDL – „zły” cholesterol.

Uzyskane wyniki pozwalają, po porównaniu z normami, ocenić ryzyko wystąpienia poważnych epizodów sercowo-naczyniowych, takich jak udar mózgu czy zawał serca.

Wysoki poziom ogólnego cholesterolu całkowitego (TC) i/lub „złego” cholesterolu LDL i/lub trójglicerydów, a niski „dobrego” cholesterolu HDL, wskazują na niebezpieczne dla zdrowia zachwianie równowagi pomiędzy poszczególnymi frakcjami – zaburzenia lipidowe (dyslipidemię).

Wyniki badań zawsze powinniśmy skonsultować z lekarzem, aby ustalić strategię leczenia. Warto pamiętać jednak, że podstawą leczenia dyslipidemii powinno być prowadzenie „terapeutycznego” stylu życia, czyli uprawianie regularniej aktywności fizycznej oraz przestrzeganie zdrowej, zbilansowanej diety. Leczenie farmakologiczne może być, ale nie musi, konieczne.

Lipidogram: normy

  • Cholesterol całkowity (TC) <190 mg/dl
  • Trójglicerydy (TG) <150 mg/dl
  • HDL-cholesterol (HDL-C) kobiety >45 mg/dl, mężczyźni >40 mg/dl
  • LDL-cholesterol (LDL-C) <115 mg/dl

Jak często powinniśmy kontrolować poziom swojego cholesterolu?

Odpowiednio wczesne wykrycie zaburzeń w układzie krążenia oraz prewencja wynikających z tego chorób, to działania mogące nie tylko uratować życie, ale i pozwalające na zachowanie zdrowia na długie lata. Zatem regularnie wykonywane badania stanowią tego podstawę.

Zgodnie z zaleceniami badanie poziomu cholesterolu we krwi (wraz z rozbiciem na poszczególne frakcje) oraz trójglicerydów, należy wykonywać co roku. Wskazane jest także, aby częściej badały się osoby z grup ryzyka, np. palacze, osoby z otyłością, osoby nieaktywne fizycznie, chorujący na cukrzycę, czy przy rodzinnym obciążeniu chorobami układu krążenia.

 

Bibliografia

  • Strzeleckiego i wsp. Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski. Rządowa Rada Ludnościowa 2015.
  • Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym  — 2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, strony: 1–86
  • Przyczyny zgonu — standaryzowany współczynnik umieralności, UE-28, 2016.
  • Kopeć. Co to jest lipidogram? Medycyna Praktyczna dla pacjentów. Dostęp online 23.01.2020.
  • Catapano A.L., Graham I., De Backer G. i wsp. Wytyczne ESC/EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiol. Pol. 2016; 74: 1234–1318.