Jak potas wpływa na nasz organizm?
Puchną Ci nogi, boli głowa, towarzyszy podenerwowanie, problem ze snem, nieregularne bicie serca? Może to oznaczać niedobór potasu. Potas jest niezbędnym do zachowania zdrowia elektrolitem, który zajmuje w organizmie trzecie miejsce pod względem zawartości. W naszym ciele znajduje się około 150 g tego pierwiastka i zdecydowana większość (90%) zlokalizowana jest w komórkach, stabilizując ich wewnętrzną strukturę. Płyny pozakomórkowe zawierają go bardzo mało.
Zachowanie równowagi elektrolitowej
Potas, chlor i sód należą do głównych elektrolitów (minerały rozpuszczalne w wodzie, przenoszące ładunki elektryczne). Nasze ciało w dużej mierze składa się z wody, stąd elektrolity są praktycznie w każdej komórce, między nimi, w limfie i krwi. Aby organizm funkcjonował bez zastrzeżeń, elektrolity powinny być w nim w określonych proporcjach, ponieważ ściśle ze sobą współpracują. Potas wchodzi w skład m.in. pompy sodowo-potasowej, mając tym samym wpływ na te zależności.
Wpływ na funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego
Potas uczestniczy w przenoszeniu impulsów nerwowych, mając wpływ na powstawanie potencjałów spoczynkowych i czynnościowych w neuronach (komórkach nerwowych). Ponadto bierze udział w usuwaniu dwutlenku węgla przez krwinki czerwone, wpływając tym samym na wyższe dotlenienie mózgu, co w konsekwencji poprawia jego pracę: koncentrację, zdolność i jasność myślenia.
Obrzęki? Ciśnienie? pH?
Potas zmniejsza objętość płynów dookoła komórek, kosztem zwiększania nawodnienia wewnątrz komórki, a co za tym idzie zmniejsza obrzęki, wyrównując gospodarkę wodną organizmu. Łączy się z tym również wpływ na regulację pH oraz utrzymanie właściwego ciśnienia osmotycznego wewnątrz komórki. Regulacja gospodarki wodnej z kolei poprawia pracę nerek oraz wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni, w tym serca!
Potas kontroluje skurcze i pracę mięśni. Przez swoje działanie przeciwstawne do wapnia, zwiększa on napięcie mięśniowe i przepuszczalność błon komórkowych. Odgrywa bardzo ważną rolę przy regulacji rytmu serca, uaktywniając enzym dostarczający sercu energii – pobudza je do pracy. Wraz z magnezem i wapniem potas sprawia, że ten najważniejszy mięsień „bije” regularnie. Szczególne znaczenie potas odgrywa podczas wysiłku fizycznego, wzmagając skurcze serca, by lepiej dotlenić organizm, a przede wszystkim mózg i serce.
Kilka innych ważnych funkcji potasu
Pierwiastek ten pełni też szereg innych funkcji. Wpływa na równowagę kwasowo –zasadową, wspomaga trawienie, jest aktywatorem wielu enzymów. Bardzo łatwo przemieszcza się przez błony komórkowe, wspomagając dostarczanie komórkom substancji odżywczych i wydalanie zbędnych produktów przemiany materii, czy wspomnianego wcześniej dwutlenku węgla, wspierając tym samym nie tylko odżywienie, ale też odpowiednie dotlenienie komórek. Ponadto potas pobudza wydzielanie insuliny oraz uczestniczy w metabolizmie węglowodanów (przekształcanie glukozy w glukagon) i syntezowaniu białek.
Dietetyk mgr inż. Julita Dudicz, Poradnia dietetyczna – Ku zdrowej diecie!, Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki
Wybrane piśmiennictwo:
- Burda P. R., Gutowska-Jabłońska M., Rudowska A.: Witaminy i mikroelementy. Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997.
- Caquet R.: 250 badań laboratoryjnych, PZWL , Warszawa 2008 r., Potas w osoczu, str. 395-398.
- Grzymisławski M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Red.: PWN, Warszawa 2010, 420–433.
- Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady żywienia człowieka, WSiP, Warszawa 2000.
- Myśliwiec M.: Choroby nerek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 r. str. 28-32.
- Szczeklik A.: Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011 r., Zaburzenia gospodarki potasowej, str. 2292-2293.