Masz w rodzinie historię chorób serca i zastanawiasz się, czy to oznacza, że mogłaś „odziedziczyć” problemy kardiologiczne? I tak, i nie. Zobacz, w jakim stopniu geny wpływają na skłonność do chorób serca (i jakich) oraz jak duży wpływ na Twoje zdrowie mają codzienne wybory związane z dietą czy ruchem. Możesz być zaskoczona!

Choroby serca u kobiet a genetyka – czy geny rzeczywiście mają znaczenie?

Statystyki są alarmujące – w Polsce z niewydolnością serca zmaga się ponad 1,2 mln osób, a każdego roku z jej powodu umiera prawie 140 000 osób[1]. Patrząc na takie liczby, trudno się dziwić, że wiele kobiet, zwłaszcza tych z rodzinną historią chorób serca obawia się, czy nie są genetycznie skazane na ten sam los. W końcu główną przyczyną zgonów pań po 60. roku życia są właśnie problemy kardiologiczne[2].

Jak jednak wygląda prawda? Owszem, geny mają wpływ na zdrowie kobiecego serca – ale nie tak duży, jak mogłoby się wydawać.

Istnieją oczywiście schorzenia ściśle genetyczne, jak hipercholesterolemia rodzinna, która powoduje drastycznie podwyższony poziom cholesterolu już w młodym wieku. Jest to jednak bardzo rzadka choroba, występująca u mniej niż 0,4% populacji[3].

Można także wskazać opracowania naukowe, które wykazują powiązania między genami a chorobami serca. Przykładowo badania naukowców ze szwedzkiego Uniwersytetu w Lund wykazały, że czynniki dziedziczne odpowiadają za około 26% wszystkich przypadków niewydolności serca[4]. Norwescy specjaliści zidentyfikowali natomiast około 1500 wariantów genów powiązanych z ciśnieniem krwi[5]. Ale sama ich obecność nie oznacza, że zachorujesz na nadciśnienie! Wskazuje jedynie, że osoby, które je mają powinny szczególnie mocno zadbać o profilaktykę.

Oznacza to więc, że podstawowe ryzyko rozwoju chorób serca „leży” gdzie indziej – w Twoim stylu życia!

Dziedziczne obciążenie chorobami serca? Nie daj się i walcz o swoje zdrowie

Dobra wiadomość? Nawet z genetycznym obciążeniem, masz ogromny wpływ na zdrowie swojego serca. Badania wykazały, że udział genetyki w ryzyku chorób serca maleje wraz ze wzrostem liczby modyfikowalnych czynników, czyli tych, na które masz wpływ[6]. O co dokładniej chodzi? Przede wszystkim o Twój styl życia oraz o wybory dietetyczne. I właśnie na nich powinnaś się skupić! Zobacz jak.

Zadbaj o zdrową dietę

Twoje serce potrzebuje odpowiedniego paliwa. Wprowadź do diety więcej błonnika i nienasyconych kwasów tłuszczowych – wspierają utrzymanie optymalnego profilu lipidowego[7] [8]. Ten pierwszy składnik znajdziesz m.in. w warzywach i owocach czy produktach pełnoziarnistych, a zdrowe kwasy tłuszczowe – w płynnych olejach roślinnych, miękkich margarynach kubkowych na ich bazie, nasionach, orzechach i rybach morskich. Jednocześnie ogranicz wysokoprzetworzone produkty, słodycze i czerwone mięso.

Masz już problemy z cholesterolem? Wprowadź do diety fitosterole. Sterole roślinne obniżają poziom cholesterolu LDL o 7-12% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia[9].  Zawiera je np. Optima Cardio – miękka margaryna kubkowa produkowana na bazie olejów roślinnych.

Bądź aktywna na co dzień

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 150-300 minut średnio intensywnego ruchu tygodniowo – to tylko 30 minut przez 5 dni w tygodniu[10]! Aby „wyrobić normę”, możesz np.:

• spacerować zamiast jeździć samochodem na krótkich dystansach;
• tańczyć do ulubionych piosenek w domu;
• wybrać schody zamiast windy;
• pływać lub jeździć na rowerze w weekendy.

Każda forma ruchu się liczy i wspomaga Twoje serce.

Kontroluj swoje zdrowie regularnie

Badania profilaktyczne to podstawa, zwłaszcza gdy w rodzinie występowały choroby serca. Jak o nią zadbać?

• Mierz ciśnienie regularnie – prawidłowe wartości to 120-129/80-84 mm Hg[11].
• Wykonuj lipidogram co najmniej raz w roku[12].
• Bądź szczególnie uważna w okresie menopauzy – spadek poziomu estrogenów może prowadzić do wzrostu poziomu „złego” cholesterolu LDL[13].

Jak widzisz, chociaż geny mogą w pewnym stopniu wpływać na ryzyko chorób serca, Twoje codzienne wybory mają dużo większe znaczenie. Nie poddawaj się więc, tylko odważnie walcz o swoje zdrowie na co dzień. To Ty masz na nie największy wpływ.

 

 

Perimenopausa — zadbaj o zdrowie serca i prawidłowy cholesterol

Przekwit coraz bliżej? Jeżeli zauważasz u siebie pierwsze objawy wskazujące na ten fakt, czas szczególnie zadbać o cholesterol i o serce. Sprawdź, dlaczego w okresie perimenopauzy jest to tak ważne i zobacz, jak w prosty sposób możesz zatroszczyć się o swoje zdrowie.

Co to jest perimenopauza?

Wydaje Ci się, że menopauza rozpoczyna się, gdy za Tobą ostatnia miesiączka, a po niej kolejne krwawienie nie wystąpi w ciągu 12 miesięcy? Rzeczywiście, taka jest właśnie definicja tego momentu[14]. Musisz jednak wiedzieć, że to znacznie dłuższy i bardziej skomplikowany proces, w którym w Twoim organizmie zachodzi wiele zmian. Okres, w którym on zachodzi, nazywa się perimenopauzą[15]. Jest on dość długi, bo może trwać kilka miesięcy, ale także nawet do 8 lat[16] – oczywiście w zależności od indywidualnych uwarunkowań.

To czas, w którym pojawiają się coraz bardziej natężone zmiany. Chodzi zarówno o symptomy, które możesz sama zaobserwować, jak i te następujące w organizmie. W tym czasie – najczęściej w okolicach 40.-50. roku życia – możesz się spodziewać m.in.:

• uderzeń gorąca i potów;
• kołatania serca i stanów lękowych[17];
• zmiany odstępów między miesiączkami – wydłużają się, a pomiędzy kolejnymi menstruacjami pojawiają się krwawienia czy plamienia;
• większego zmęczenia i problemów w koncentracji;
• wahań nastroju[18].

Wszystkie te objawy wynikają ze zmian hormonalnych, które zachodzą w organizmie kobiety. Chodzi przede wszystkim o stopniowe obniżanie poziomu estrogenów[19]. Może Cię zaskoczyć fakt, iż ma to przełożenie również na zdrowie Twojego układu krążenia.

Perimenopauza a serce: jaki ma związek?

Co ma okres przedmenopauzalny do kondycji serca? Istotną rolę odgrywają wspomniane już estrogeny. Żeńskie hormony płciowe, a zwłaszcza estradiol, wykazują działania kardioprotekcyjne. Są one związane przede wszystkim z utrzymywaniem elastyczności naczyń krwionośnych oraz utrzymanie prawidłowego profilu lipidowego. Przy odpowiednio wysokim poziomie estrogenów można oczekiwać wyższego stężenia HDL oraz niższego poziomu LDL[20]. To powód, dla którego kobiety zapadają na choroby serca później niż mężczyźni.

W okresie perimenopauzy poziom estrogenów zaczyna się powoli obniżać, a w efekcie – zmniejsza się ochrona serca i naczyń krwionośnych przed rozwojem miażdżycy i innych schorzeń. Dlatego to czas, w którym warto ze szczególną uwagą podejść do zdrowia swojego serca.

Co robić w okresie perimenopauzy? Jak zadbać o serce?

Perimenopauza jest momentem, w którym powinnaś uważnie zadbać o swoje zdrowie – także w kontekście serca i układu krążenia. Oto, co możesz zrobić, aby zatroszczyć się o organizm.

Wykonuj regularne badania

Po 40. roku życia warto szczególnie uważnie podchodzić do badań kontrolnych. Wcześnie wykryte problemy można łatwiej opanować – często przez proste zmiany w stylu życia. Dlatego:

• mierz regularnie ciśnienie krwi i skonsultuj się z lekarzem, jeżeli kilka pomiarów wykonanych na przestrzeni paru dni lub tygodni pokaże wartości 140/90 mm Hg lub wyższe; może to świadczyć o nadciśnieniu[21];
• wykonuj regularnie lipidogram, aby kontrolować poziom cholesterolu – nieprawidłowy profil lipidowy może prowadzić do rozwoju miażdżycy[22];
• pozostań pod kontrolą ginekologa, aby szybko wykryć pierwsze objawy wkraczania w okres okołomenopauzalny – omów ze specjalistą opcję skorzystania z hormonalnej terapii zastępczej[23].

Reaguj na podwyższony poziom cholesterolu

Badania cholesterolu pokazują zbyt wysoki poziom TC lub „złego” cholesterolu LDL? Reaguj! Pierwszym krokiem ku powrotowi do prawidłowych parametrów jest wprowadzenie do diety steroli roślinnych. Te substancje obniżają poziom cholesterolu LDL o 7-12% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia[24].  Zawiera je np. Optima Cardio – miękka margaryna kubkowa produkowana na bazie olejów roślinnych.

Nie zapomnij również o prawidłowo zbilansowanej diecie – bogatej w nienasycone kwasy tłuszczowe oraz błonnik – a także o ruchu. Uważne dbanie o zdrowie w okresie perimenopauzy zapewni Ci lepsze samopoczucie i dobrą kondycję serca.

 

 

[1] https://ptkardio.pl/aktualnosci/801-serce_bije_na_alarm__moze_potrzebowac_twojej_pomocy_wykryj_i_lecz_niewydolnosc_serca_dni_swiadomosci_niewydolnosci_serca_2024

[2] Petryński T., Stachowiak G., Menopauza – fakty i kontrowersje, Endokrynologia Polska, t. 57, nr 5/2006, s. 525-534.

[3] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/140975,hipercholesterolemia-rodzinna

[4] https://www.mp.pl/genetyka/aktualnosci/191008,geny-wplywaja-na-ryzyko-niewydolnosci-serca

[5] https://pulsmedycyny.pl/medycyna/kardiologia/naukowcy-zidentyfikowali-1500-wariantow-genow-zwiazanych-z-cisnieniem-tetniczym/

[6] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/aktualnosci/216012,styl-zycia-wazniejszy-niz-genetyka

[7] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[8] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67301,blonnik-pokarmowy

[9] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

[10] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity

[11] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze

[12] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[13] https://www.termedia.pl/Dyslipidemia-menopauzalna-8211-patogeneza-i-leczenie,8,1502,1,1.html

[14] https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054,menopauza

[15] https://www.mp.pl/interna/chapter/B01.IV.F.6.

[16] https://www.mp.pl/interna/chapter/B01.IV.F.6.

[17] https://www.mp.pl/interna/chapter/B01.IV.F.6.1.

[18] https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054,menopauza

[19] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny

[20] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[21] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze

[22] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/informacje/definicje/54556,miazdzyca

[23] https://www.termedia.pl/Dyslipidemia-menopauzalna-8211-patogeneza-i-leczenie,8,1502,1,1.html

[24] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can