Dyslipidemia: przyczyny, objawy i leczenie

Redakcja Optymalnewybory.pl

5.03.2022

2 minuty czytania

Zaburzenia gospodarki cholesterolowej są jednym z głównych czynników wpływających na ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Jednak ich wczesne wykrycie pozwala na podjęcie działań minimalizujących prawdopodobieństwo wystąpienia schorzeń. Warto zatem poznać przyczyny i objawy dyslipidemii, aby móc jej skutecznie przeciwdziałać.

Mianem dyslipidemii określa się występowanie nieprawidłowego poziomu którejkolwiek frakcji lipidów lub/i lipoprotein w osoczu[1].
Optima Cardio

Dyslipidemia – klasyfikacja

Wśród zaburzeń lipidowych wyróżnia się m.in.:

  • hipercholesterolemię – typowe dla niej jest wysokie stężenie cholesterolu LDL,
  • dyslipidemię aterogenną – cechą charakterystyczną jest podwyższony poziom trójglicerydów i niski poziom cholesterolu HDL,
  • hipertriglicerydemię – typowe dla niej jest zwiększone stężenie triglicerydów przy jednoczesnym prawidłowym stężeniu cholesterolu LDL[2].

Istnieje jeszcze hipercholesterolemia rodzinna związana z uwarunkowaniami genetycznymi.

Skąd się bierze dyslipidemia?

Dyslipidemia to zaburzenia, których przyczyny można podzielić na pierwotne i wtórne.

Dyslipidemia pierwotna

Za główną przyczynę dyslipidemii pierwotnej uważa się nieprawidłowy styl życia, który prowadzi do podwyższenia stężenia cholesterolu LDL czy trójglicerydów oraz do obniżenia cholesterolu HDL. Dużą rolę w jej rozwoju odgrywa przede wszystkim niewłaściwa dieta – z przewagą tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, a także siedzący tryb życia, palenie papierosów czy nadużywanie alkoholu.

Dyslipidemia wtórna

Dyslipidemia wtórna to zaburzenia gospodarki lipidowej, które mają związek z występującymi chorobami. Zalicza się do nich m.in. niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy, zespół Cushinga.

W przypadku dyslipidemii aterogennej zaburzenia lipidowe mogą towarzyszyć takim schorzeniom jak np. cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny.

Jak rozpoznać zaburzenia lipidowe?

Dyslipidemia bardzo często nie daje żadnych wyraźnych objawów. Między innymi dlatego wiele osób nie ma świadomości występowania zaburzeń gospodarki lipidowej.

O dyslipidemii mogą jednak świadczyć m.in. takie symptomy jak:

  • żółtaki, nawracające stany zapalne ścięgna Achillesa, rąbek starczy rogówki – typowe dla hipercholesterolemii rodzinnej,
  • napadowy ból brzucha, ostre zapalenie trzustki – charakterystyczne dla ciężkiej hipertriglicerydemii z obecnością chylomikronów.

Ponadto nadmierna masa ciała może być sygnałem, który może wskazywać na ewentualne zaburzenia lipidowe.

Pamiętaj! Aby rozpoznać dyslipidemię, należy regularnie przeprowadzać badania laboratoryjne. Podstawą jest tzw. profil lipidowy – szybkie badanie, którego istotą jest oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL, trójglicerydów.

O zaburzeniach gospodarki lipidowej mówi się wtedy, gdy uzyskane wyniki odbiegają od obowiązujących norm:

  • cholesterol całkowity < 190 mg/dl,
  • cholesterol LDL < 115 mg/dl,
  • cholesterol HDL > 45 mg/dl u kobiet i 40 mg/dl u mężczyzn,
  • triglicerydy < 150 mg/dl.

Dyslipidemia – na czym polega leczenie?

Głównym celem leczenia dyslipidemii jest dążenie do zmniejszenia poziomu cholesterolu LDL do obowiązujących wartości[3].  Nie chodzi jednak wyłącznie o przyjmowanie leków hipolipemizujących, ale o wprowadzenie zmian w prowadzonych dotychczas stylu życia.

Modyfikacja sposobu odżywiania

Dieta obfitująca w produkty spożywcze będące źródłem tłuszczów nasyconych i izomerów trans kwasów tłuszczowych – to główny czynnik wpływający na powstawanie zaburzeń lipidowych.

Czy wiesz, że:

  • każdy dodatkowy 1% energii pochodzącej z tłuszczów nasyconych podnosi poziom cholesterolu LDL nawet o 1,6 mg/dl[4],
  • tłuszcze trans podnoszą poziom cholesterolu LDL i obniżają stężenie cholesterolu HDL[5].

Ich źródłem są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego – nie tylko mięso, ale również mleko oraz wszelkie przetwory mleczne.

Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego warto zastąpić tłuszczami roślinnymi. Przykładowo, olej z siemienia lnianego, słonecznika, rzepaku, krokosza barwierskiego czy kukurydzy przyczyniają się do zmniejszenia stężenia cholesterolu LDL[6].

Warto także zwiększyć spożycie steroli roślinnych, którym źródłem jest m.in. Optima Cardio – miękka margaryna do smarowania pieczywa. Udowodniono, że dzienne spożycie 1,5-2,4 g steroli roślinnych pomaga obniżyć poziom cholesterolu o 7-10% w okresie 2-3 tygodni – przy stosowaniu zasad zdrowego stylu życia[7].

Chociaż dyslipidemia jest częstym problemem Polaków, można jej uniknąć. Dzięki modyfikacji nawyków żywieniowych oraz zwiększeniu aktywności fizycznej uda się wyrównać poziomy lipidów do optymalnych wartości.

[1] Rekomendacje dotyczące leczenia dyslipidemii w Polsce — III Deklaracja Sopocka Interdyscyplinarne stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo- -Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego; Choroby Serca i Naczyń 2018, tom 15, nr 4, 199–210; Copyright © 2018 Via Medica, ISSN 1733–2346

[2] Beata Wożakowska-Kapłon et al.; Aktualne problemy terapii dyslipidemii w Polsce — II Deklaracja Sopocka. Stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego; Kardiologia Polska 2014; 72, 9: 847–853; DOI: 10.5603/KP.2014.0182

[3] Beata Wożakowska-Kapłon et al.; Aktualne problemy terapii dyslipidemii w Polsce — II Deklaracja Sopocka. Stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego; Kardiologia Polska 2014; 72, 9: 847–853; DOI: 10.5603/KP.2014.0182

[4] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020

[5] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/109559,czy-wszystkie-kwasy-tluszczowe-trans-sa-zle

[6] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020

[7] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

Najpopularniejsze artykuły

Żywność funkcjonalna i jej wpływ na zdrowie

Hummus z pieczonym bakłażanem i kolendrą

Bakłażan i cieciorka na pumperniklu

Bakłażan i cieciorka na pumperniklu Pieczony bakłażan i cieciorka to doskonałe połączenie smaków i tekstur, które sprawią, że Twoje kubki smakowe będą zachwycone. Połączenie tych składników na chrupiącym pumperniklu tworzy zdrową i sycącą przekąskę lub lekki posiłek. To danie jest bogate w białko roślinne i zdrowe tłuszcze, co czyni je idealnym wyborem dla osób dbających […]

Czekolada a cholesterol – czy można ją jeść?

Rekomenduje się jedzenie czekolady – przede wszystkim gorzkiej, w umiarkowanych ilościach. Ma ona szereg właściwości, dzięki którym nie tylko nie szkodzi, ale wręcz wspomaga walkę ze „złym” cholesterolem.

Przeczytaj także

Dieta niskosodowa — jak ograniczyć sól w diecie?

Sód to jeden z pierwiastków, które występują w organizmie człowieka, głównie w płynach pozakomórkowych i wewnątrzkomórkowych[1]. Jest dostarczany wraz z dietą. Odgrywa ważną rolę dla zdrowia, jednak jego nadmiar może być problematyczny. Zobacz, komu jest zalecana dieta niskosodowa i jak ograniczyć sól w diecie. Jaką rolę w organizmie odgrywa sód? Sód to jeden z elektrolitów. Składnik […]

Miażdżyca. Czym się objawia i jak jej przeciwdziałać?

2021-10-15 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Odczuwasz bóle w klatce piersiowej – szczególnie po wysiłku? Narzekasz […]

Klucz do pamięci: dieta a profilaktyka chorób neurodegradacyjnych

Choroby neurodegeneracyjne dotykają coraz większą liczbę osób, a ryzyko zapadnięcia na nie zwiększa się wraz z wiekiem