Czym jest skala SCORE i do czego służy?

2022-05-01 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty
1 gwiazdka2 gwiazdki3 gwiazdki4 gwiazdki5 gwiazdek (1 głosów, średnio: 5,00)

Loading...
Układ krwionośny

Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną zgonów – nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. W wielu przypadkach śmierci można byłoby uniknąć, gdyby zostały prowadzone przez pacjenta działania profilaktyczne. I właśnie z tą myślą powstała skala SCORE. Dowiedz się, czym jest i jak z niej korzystać.

Chociaż każdego mogą dotknąć choroby sercowo-naczyniowe, jednak u niektórych osób ewentualność ich wystąpienia jest większe w porównaniu z innymi. Ryzyko to szacowane jest w oparciu o czynniki związane z konkretną osobą. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że tych czynników jest nawet kilkaset, lekarze posługują się pojęciem ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego[1].

Ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe – co to?

Mianem ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego określa się prawdopodobieństwo wystąpienia choroby układu sercowo-naczyniowego lub zgonu z jego powodu w ciągu określonego czasu. Szacuje się je w oparciu o najważniejsze czynniki – takie, które mają odgrywać kluczową rolę w rozwoju schorzeń.

Skala SCORE – istotna w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego

W celu ułatwienia oszacowania ryzyka wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej stworzono skalę SCORE (z ang. Systematic Coronary Risk Evaluation). Jej istotą jest ocena indywidualnego ryzyka zgonu z powodu choroby układu krążenia w ciagu 10 lat – u osób z nierozpoznaną dotąd chorobą sercowo-naczyniową.

Skala SCORE została zobrazowana za pomocą specjalnych tablic, które opracowano w oparciu o bieżące statystyki dotyczące zgonów w Polsce (na podstawie wyników badania NATPOL II)[2]. Uwzględnia kilka najważniejszych czynników – są to:

  • wiek,
  • płeć
  • ciśnienie tętnicze skurczowe,
  • stężenie cholesterolu całkowitego,
  • palenie papierosów[3].

Warto przy tym podkreślić, że SCORE nie uwzględnia m.in. takich czynników jak: siedzący tryb życia, otyłość centralna, niskie stężenie cholesterolu HDL, wysokie stężenie trójglicerydów, cukrzyca typu 1 bez powikłań narządowych, stany zapalne przyzębia, stres w pracy i życiu rodzinnym, niska pozycja społeczno-ekonomiczna[4].

Jak korzystać ze skali SCORE?

Tablice SCORE są udostępniane, dzięki czemu każdy może samodzielnie oszacować ryzyko wystąpienia choroby układu sercowo-naczyniowego. Jak je poznać?

  1. W tablicy SCORE odszukaj kwadrat, który uwzględnia twoją płeć, wiek i palenie papierosów.
  2. W odpowiednim kwadracie wyznacz punkt przecięcia się wartości skurczowego ciśnienia tętniczego i wartości cholesterolu całkowitego.
  3. Odczytaj szacowane ryzyko[5].

Wynik wyrażony jest w procentach i stanowi odzwierciedlenie ryzyka ogólnego:

  • wynik większy / równy 10% – ryzyko bardzo wysokie,
  • wynik mieści się w przedziale 5%-10% – ryzyko duże,
  • wynik mieści się w przedziale 1%-5% – ryzyko umiarkowane,
  • wynik poniżej 1% – ryzyko niskie[6].

Uzyskanie wyniku wskazującego na duże i bardzo wysokie ryzyko wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Specjalista – w oparciu o przeprowadzony wywiad – zaleci podjęcie działań mających na celu ograniczenie prawdopodobieństwa wystąpienia chorób układu krążenia.

Jak zmniejszyć ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego?

Czy wiesz, że zdrowy styl życia jest jednym z głównych czynników, które zmniejszają ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych[7]? Warto więc przyjrzeć się swoim nawykom – szczególnie diecie i aktywności fizycznej. Dlaczego? To właśnie one mają wpływ na wartości ciśnienia tętniczego oraz poziomu cholesterolu całkowitego – czynników uwzględnianych w skali SCORE.

Zadbaj nie tylko o prawidłową kaloryczność posiłków, ale również zawartość konkretnych produktów spożywczych. Postaraj się ograniczyć spożycie źródeł kwasów tłuszczowych nasyconych (np. czerwonego mięsa, tłustych serów, pełnotłustego mleka), tłuszczów trans (np. fast foodów, gotowych wyrobów cukierniczych zawierających utwardzone oleje roślinne, produktów smażonych na wielokrotnie używanym tłuszczu). Jednocześnie obniż poziom cholesterolu, na przykład zwiększając spożycie steroli roślinnych (zawiera je m.in. miękka margaryna Optima Cardio), które obniżają poziom cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni przy ich dziennym spożyciu 1,5-2,4 g – w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia[8].

Regularna aktywność fizyczna (minimum 3 razy w tygodniu) pomaga obniżyć stężenie cholesterolu, a także wpłynąć pozytywnie na wartości ciśnienia tętniczego.

[1] Nowa wersja systemu oceny ryzyka sercowo- -naczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski; Kardiologia Polska 2015; 73, 10: 958–961; DOI: 10.5603/KP.2015.0182 ISSN 0022–9032

[2] Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego za pomocą funkcji SCORE w odniesieniu do ryzyka określonego na podstawie umieralności z powodu chorób układu krążenia w Polsce; Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia; Zdrowie Publiczne i Zarządzanie 2015; 13 (4): 328-336

[3] https://www.ikard.pl/karta-ryzyka-score.html

[4] Nowa wersja systemu oceny ryzyka sercowo- -naczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski; Kardiologia Polska 2015; 73, 10: 958–961; DOI: 10.5603/KP.2015.0182 ISSN 0022–9032

[5] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/ryzyko/58837,jak-oszacowac-u-siebie-poziom-ryzyka-sercowo-naczyniowego

[6] Nowa wersja systemu oceny ryzyka sercowo- -naczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski; Kardiologia Polska 2015; 73, 10: 958–961; DOI: 10.5603/KP.2015.0182 ISSN 0022–9032

[7] Wpływ zdrowego stylu życia na zmniejszenie ryzyka zgonów sercowo-naczyniowych; Choroby Serca i Naczyń 2012, 9 (5), 273–281; Copyright © 2012 Via Medica, ISSN 1733–2346

[8] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can