5,00

Rola tłuszczów nasyconych w diecie — czy są takie złe, jak się o nich mówi?

Redakcja Optymalnewybory.pl

23.12.2023

2 minuty czytania

Na pewno niejeden raz zdarzyło Ci się spotkać z informacją, że należy unikać tłuszczów nasyconych. Czy rzeczywiście są one tak groźne, jak się o nich mówi? Co jest ich źródłem? Czy można je bezpiecznie spożywać? Wyjaśniamy.
Optima Cardio

Tłuszcze nasycone, czyli co?

Tłuszcze nasycone to takie, w których występują SFA (saturated fatty acids), czyli nasycone kwasy tłuszczowe. Istotna jest ich budowa – w ich cząsteczkach nie ma podwójnych wiązań między atomami węgla, a wszystkie atomy węgla są połączone z atomami wodoru[1].

Do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych zalicza się kwasy:

  • laurynowy;
  • mirystynowy;
  • palmitynowy;

Można je dość łatwo rozpoznać, ponieważ najczęściej przybierają stałą postać. To dlatego taką formę mają np. oleje palmowy i kokosowy, które są bogate w SFA.

Gdzie znajdują się nasycone kwasy tłuszczowe?

Najważniejszym źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych są produkty pochodzenia zwierzęcego[2]. Chodzi zatem przede wszystkim o:

  • mięso, w szczególności czerwone, które jest tłustsze;
  • mleko i jego przetwory – w tym np. sery, masła, śmietany itp.

To właśnie dlatego w zaleceniach dotyczących zdrowego żywienia pojawiają się rekomendacje dotyczące ograniczenie spożycia czerwonego mięsa czy tłustego nabiału[3]. Warto przy tym wspomnieć, że te produkty są także bogate w szkodliwe tłuszcze trans – przyczyniające się do wzrostu poziomu „złego” cholesterolu i spadku stężenia tego „dobrego”[4].

Dlaczego nasycone tłuszcze są na cenzurowanym?

Chociaż nasycone tłuszcze stanowią dobre źródło energii, ich spożywanie jest uznawane za mało trafiony wybór dietetyczny. Dlaczego?

  • Kwasy mirystynowy, palmitynowy i laurynowy, które znajdują się głównie w tłuszczu mlecznym, sprzyjają zwiększeniu stężenia „złej” frakcji cholesterolu LDL w surowicy krwi.
  • Kwasy stearynowy oraz mirystynowy wykazują właściwości prozakrzepowe.
  • W ogólnym ujęciu – nadmiar kwasów tłuszczowych nasyconych może zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworów: piersi, gruczołu krokowego oraz okrężnicy[5].

Czy to oznacza, że trzeba zupełnie wyeliminować nasycone kwasy tłuszczowe z diety?

Zupełne wyłączenie produktów zawierających nasycone tłuszcze byłoby trudne – także dla osób, które przestrzegają diety wegetariańskiej, a nawet wegańskiej. Warto jednak ograniczyć ich spożycie do minimum – tak, aby nie stanowiły podstawowej formy dostarczanych sobie tłuszczów, a jedynie „dodatek”.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia:

  • ilość spożytych nasyconych kwasów tłuszczowych nie powinna przekraczać 10% zapotrzebowania energetycznego;
  • spożycie tłuszczów trans (często powiązanych z nasyconymi) nie powinno być wyższe niż 1%[6].

Natomiast w ogólnym ujęciu tłuszcze powinny stanowić 30% źródeł energii dostarczanej wraz z pożywieniem – przy nacisku na te nienasycone[7].

Jak zatem pokazują rekomendacje WHO, nie trzeba zupełnie rezygnować z produktów zawierających nasycone tłuszcze. Dobrze jest je jednak ograniczyć – zwłaszcza że można to zrobić w prosty sposób.

Jak ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych?

Zastanawiasz się, jakie zmiany możesz wprowadzić do swojego jadłospisu, żeby jeść mniej tłuszczów nasyconych? Oto kilka pomysłów.

  • Zamiast tłustego, czerwonego mięsa, stawiaj na chudsze – np. drób. Dodaj mu „kremowości”, np. przygotowując sos z dodatkiem łyżki masła orzechowego zamiast śmietany.
  • Smaruj pieczywo miękką margaryną kubkową, bogatą w nienasycone kwasy tłuszczowe, zamiast masłem. Możesz wybrać np. Optima Cardio, która dodatkowo jest wzbogacona o sterole roślinne. Te substancje przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni, przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g i zachowaniu zdrowego stylu życia oraz zrównoważonej diety[8].
  • Wybieraj chudy nabiał, np. jogurty typu skyr bogate w białko, chude twarogi itp.
  • Zamień kilka mięsnych posiłków w tygodniu na takie zawierające tłuste ryby morskie (np. łososia) albo warzywa strączkowe (np. soczewicę czy ciecierzycę).
  • Jeśli smażysz lub pieczesz, wykorzystuj oleje roślinne, np. rzepakowy czy oliwę zamiast smalcu.

Jak widzisz, wcale nie musisz wprowadzać rewolucji w kuchni – dokonuj po prostu rozsądnych wyborów i kieruj się w stronę produktów, które są dla Ciebie zdrowsze. Organizm Ci podziękuje!

[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[2] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[3] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/piramida-zdrowego-zywienia-i-aktywnosci-fizycznej-dla-osob-doroslych-2/

[4] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/co-kryje-etykieta/izomery-trans—–warto-wiedziec/

[5] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[6] https://www.who.int/news/item/17-07-2023-who-updates-guidelines-on-fats-and-carbohydrates

[7] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet

[8] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

Najpopularniejsze artykuły

Jak potas wpływa na nasz organizm?

Ćwiczenia na zdrowe serce: jaką aktywność wybrać zimą?

2022-01-09 Lektura tego artykułu zajmie 3 minuty Siedzący tryb życia, zwłaszcza w połączeniu z niewłaściwą dietą, to […]

Skutki długotrwałego stresu dla serca — co musisz wiedzieć?

Stres to we współczesnym świecie „chleb powszedni” dla większości osób.

Przeczytaj także

Jakie ryby są najlepsze dla zdrowia serca?

Wiele osób traktuje ryby w diecie „po macoszemu”. Tymczasem stanowią one bardzo zdrową alternatywę dla mięsa i mogą być istotnym składnikiem diety – szczególnie dla sercowca. Zastanawiasz się, które z nich warto włączyć do diety? Podpowiadamy.

Czy za niski poziom cholesterolu może być niebezpieczny dla zdrowia?

2021-11-22 Lektura tego artykułu zajmie 2 minuty Wysoki poziom cholesterolu LDL stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i […]

Lipidogram: jak interpretować wyniki? Co oznaczają skróty?

Zaburzenia lipidowe są problemem, z którym zmaga się znaczna część polskiego społeczeństwa. Ich występowanie często nie daje wyraźnych objawów, zaś skutki nieleczonych nieprawidłowości są bardzo poważne.