Badania wskazują jednoznacznie: otyłość stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia serca. Może podnosić ryzyko rozwoju dyslipidemii aterogennej[1], a każdy wzrost BMI o 1 kg/m2 zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia niewydolności serca nawet o 7%[2]. Wniosek jest więc prosty: trzeba dążyć do jak najszybszego zmniejszenia masy ciała. Ostatnio coraz częściej stosowane jest leczenie farmakologiczne. Czy jest bezpieczne dla serca? Oto co pokazują badania.
Leki na otyłość – czym są?
Leczenie otyłości jest związane przede wszystkim ze zmianą stylu życia. Jednak – z uwagi na bardzo duży szereg czynników, które wpływają na zaburzenia masy ciała – takie działania mogą nie wystarczyć. Wytyczne w tym zakresie przewidują również wprowadzenie leczenia farmakologicznego[3]. Ma ono na celu przede wszystkim wsparcie pacjentów w przestrzeganiu zaleceń żywieniowych oraz na drodze do wypracowania zdrowych nawyków. Obecnie na rynku są dostępne 3 kategorie substancji aktywnych.
Agoniści GLP-1
To najnowsza grupa leków na otyłość, która zyskuje coraz większą popularność. Należą do niej przede wszystkim semaglutyd i liraglutyd – leki, które naśladują działanie naturalnego hormonu GLP-1[4]. Te preparaty oddziałują na kilka sposobów jednocześnie: hamują łaknienie, zwiększają uczucie sytości po posiłku i spowalniają opróżnianie żołądka[5].
Te leki są szczególnie często zalecane osobom z otyłością (BMI powyżej 30) lub nadwagą (BMI 27-29,9) z towarzyszącymi chorobami, np. cukrzycą, nadciśnieniem czy zaburzeniami lipidowymi[6].
Orlistat – blokada wchłaniania tłuszczów
Orlistat działa w zupełnie inny sposób – blokuje enzymy odpowiedzialne za trawienie tłuszczów, dzięki czemu około 30% tych makrosładników nie jest wchłanianych przez organizm. Ta metoda wspomaga redukcję masy ciała o 5-10% w porównaniu z samą dietą[7].
Kombinacja naltreksonu z bupropionem – wpływ na ośrodki głodu w mózgu
To połączenie dwóch substancji oddziałuje na obszary mózgu odpowiedzialne za kontrolę apetytu i uczucie nagrody związane z jedzeniem[8]. Naltrekson blokuje receptory opioidowe, a bupropion wpływa na układ dopaminowy – w połączeniu pozwalają one przerwać niezdrowe wzorce żywieniowe. Leki, które je zawierają, są szczególnie pomocne dla osób, które mają problem z napadami łaknienia czy „zajadaniem stresu”[9].
Leki na otyłość a serce – czy mogą szkodzić?
Leki na otyłość, jak wszystkie inne, mają określone skutki uboczne. Jednak obecny stan badań nie wskazuje na to, aby miały one negatywny wpływ na zdrowie serca i układu kardiologicznego[10]. Osoby, które po nie sięgają, mogą doświadczać np.[11]:
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego – głównie nudności, bólu brzucha czy wzdęć;
- bólów i zawrotów głowy;
- suchości w ustach.
Jak wpływają leki na otyłość na serce?
To pytanie jest szczególnie istotne, ponieważ otyłość sama w sobie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Najnowsze badania przynoszą bardzo optymistyczne wiadomości, które wskazują, że farmakologia może pomagać w jego ograniczeniu.
Semaglutyd i zdrowie serca – przełomowe odkrycia
Badania nad semaglutydem pokazały, że ten lek nie tylko pomaga schudnąć, ale również korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy. U pacjentów, którzy go stosują, obserwuje się[12]:
- obniżenie ciśnienia krwi – średnio o 2-7 mmHg ciśnienia skurczowego;
- poprawę profilu lipidowego – obniżenie poziomu trójglicerydów o 12-19% i cholesterolu VLDL o 20-21%;
- zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie, który również sprzyja procesom aterogenezy.
Liraglutyd – potwierdzone korzyści kardiologiczne
Również drugi analog GLP-1 może mieć korzystny wpływ na zdrowie serca. Badanie LEADER wykazało, że jego stosowanie może zmniejszać liczbę zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą typu 2[13]. To pierwszy lek na otyłość, dla którego udowodniono tak wyraźne korzyści dla serca.
Bezpieczeństwo innych leków na otyłość dla serca
Kombinacja naltreksonu z bupropionem również może być korzystna w kontekście zdrowia serca. W dużym badaniu, obejmującym prawie 9000 pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju chorób serca, poważne zdarzenia wystąpiły nawet rzadziej u osób przyjmujących ten lek (0,8%) niż u otrzymujących placebo (1,3%)[14].
Jak zatem widać, zastosowanie farmakoterapii w leczeniu otyłości może być korzystnym krokiem także z myślą o sercu. Jednak decyzja o zastosowaniu takich preparatów w terapii powinna zostać podjęta przez lekarza – to specjalista przeprowadzi diagnostykę i dobierze najlepsze sposoby walki z nadwagą.
[1] Czech, A., Bernas, M., Tatoń, J. (2007). Sercowo-naczyniowe objawy otyłości. Endokrynologia Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 3(4), 85-94.
[2] Bąk-Sosnowska, M., Białkowska, M., Bogdański, P., et al. (2022). Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Medycyna Praktyczna (wydanie specjalne), maj 2022, 1-87.
[3] https://www.mp.pl/nadwaga-i-otylosc/wytyczne/259334,leczenie-otylosci-aktualne-wytyczne
[4] https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=5893
[5] https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=5893
[6] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
[7] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
[8] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
[9] Anczykowska P. Terapie wspomagające farmakologiczne leczenie otyłości. Lekarz POZ 2025; 2(2):107-111.
[11] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
[12] https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=5893
[13] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
[14] Matyjaszek-Matuszek B, Szafraniec A, Porada D. Farmakoterapia otyłości — obecny stan wiedzy. Endokrynologia Polska 2018; 69 (4): 458–466.
