Jak wspierać bliskich, którzy cierpią na choroby serca lub są w grupie ryzyka?

Lektura tego artykułu zajmie 4 minuty.

Wyobraź sobie taką sytuację: przechodzisz na dietę. Gotujesz potrawy zamiast smażyć, ograniczasz słodycze, odmawiasz sobie nawet kawałeczka tortu na urodzinach najlepszej przyjaciółki. Mija jeden z początkowych dni wyrzeczeń (które są podobno najtrudniejsze), twój mąż wraca z pracy z dwoma pudełkami gorącej pizzy (której zapach rozchodzi się już od progu), bo za chwilę wpadną koledzy na mecz. Oczywiście to tylko przykład, nie do końca adekwatny do każdej sytuacji, ale najważniejsze w tej historii jest to, że często nie zdajemy sobie sprawy jak istotne jest szeroko pojmowane wspieranie bliskich w sytuacji, gdy muszą zrezygnować z niektórych produktów w swoim jadłospisie, szczególnie jeśli jest to wskazane podczas leczenia i gdy znajdują się w grupie ryzyka lub cierpią na chorobę, która wpływa na ich codzienne wybory żywieniowe. Tak jak choroba nie zawsze skutkuje farmakoterapią, tak dieta nie zawsze oznacza reżim, ale często wiąże się z koniecznością ograniczenia lub wręcz odmówienia sobie produktów czy posiłków, za których smakiem tęsknimy i zwyczajnie jest nam wtedy ciężko. Wsparcie bliskich jest wówczas nieocenione.

W jakich przypadkach dieta ma istotne znaczenie dla zdrowia?

Istnieją takie przypadki schorzeń, których czynniki ryzyka możemy zredukować za pomocą diety. Takim zaburzeniem jest np. dyslipidemia czyli podwyższony cholesterol, który jest stanem odwracalnym. Wysoki cholesterol sam w sobie nie jest jeszcze chorobą, a jego stężenie w wielu przypadkach można obniżyć odpowiednią dietą i codzienną dawką aktywności fizycznej, bez konieczności zastosowania farmakoterapii. Jednak warto pamiętać, że podwyższony poziom cholesterolu jest jednym z czynników ryzyka występowania poważniejszych chorób układu krążenia, takich jak choroba wieńcowa czy miażdżyca.

Czytaj również: Jak obniżyć cholesterol domowymi sposobami?

Choroba wieńcowa – dieta

Przykładem choroby układu krążenia, w której to, co jemy, ma ogromne znaczenie, jest choroba wieńcowa. Dieta, którą się w tym przypadku zaleca, obejmuje:

1. Spożywanie:

• zwiększonej ilości warzyw i owoców głównie w formie surowej (sałatki) z dodatkiem pestek, nasion lub/i ziaren. Wybieraj te warzywa i owoce, które są bogate w antyoksydanty, błonnik oraz składniki mineralne np. czarna porzeczka, pomidor, winogrona, aronia, żurawina, cytrusy,
• tłustych ryb morskich zamiast mięsa, co najmniej 2 razy w tygodniu, ze względu na wysoką zawartość witaminy D i kwasów tłuszczowych Omega-3,

Przeczytaj także: Kwasy Omega-3 – dlaczego są takie ważne

• chudych produktów mlecznych,
• chudych produktów mięsnych,
• tłuszczów roślinnych zamiast zwierzęcych (przede wszystkim oleju rzepakowego, oliwy z oliwek, miękkich margaryn roślinnych). Osobom z dyslipidemią zaleca się również wdrożenie do diety steroli roślinnych, które są dodatkiem tzw. margaryn funkcjonalnych (np. Optimy Cardio) – spożywanie 3 kromek pieczywa dziennie posmarowanych Optimą Cardio ze sterolami roślinnymi przez około 2-3 tygodnie może skutecznie obniżyć stężenie cholesterolu we krwi nawet o 7-10% (w połączeniu ze zbilansowaną dietą oraz aktywnością fizyczną),
• pełnoziarnistych produktów zbożowych z wysoką zawartością błonnika.

Sprawdź również: Sterole i stanole roślinne – czym są i jak wpływają na zdrowie?

2. Ograniczenie produktów przetworzonych i gotowych potraw, sosów oraz fast food’ów na rzecz posiłków przygotowywanych w domu, by zredukować spożycie izomerów trans

3. Ograniczenie soli – zamiast niej zalecane są świeże lub suszone zioła, natka, szczypiorek, czosnek lub sok z cytryny. ¹

Chorobą, na którą przy wysokim poziomie cholesterolu LDL i nadciśnieniu tętniczym jesteśmy szczególnie narażeni jest właśnie choroba wieńcowa. Dieta rekomendowana powyżej, opierająca się na elementach diety śródziemnomorskiej, może mieć zbawienny wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu oraz ciśnienia tętniczego krwi, które w tym przypadku stanowią istotne czynniki ryzyka.

Pamiętaj: każdorazowo decyzję odnośnie najlepszej metody obniżenia cholesterolu podejmuje lekarz.

Dieta miażdżycowa – jadłospis

Wszystkie proponowane powyżej wskazania sprawdzą się również w diecie miażdżycowej. Miażdżyca jest jedną z najczęściej występujących chorób u seniorów ², niemniej dotyka również coraz młodsze osoby. Do czynników ryzyka miażdżycy należą m.in. podwyższony poziom cholesterolu, palenie papierosów, otyłość, nadciśnienie tętnicze, niska aktywność fizyczna, jak również stres, tym groźniejszych jeśli występują jednocześnie. Jedną z metod profilaktyki miażdżycy jest dieta miażdżycowa. Jadłospis, którego składowe poznaliście, może w znaczący sposób zredukować ryzyko zachorowania.

Możesz pomóc bliskim na wiele sposobów!

• Podzielcie wspólnie proces na etapy np. w pierwszym tygodniu zastąpcie kilka produktów zdrowszymi odpowiednikami, w drugim – spróbujcie przygotować potrawy trochę inaczej niż zwykle.
• Pokaż bliskiej osobie, że nie musi rezygnować z wielu dań, a niektóre składniki czy sposób ich przyrządzenia może zastąpić innymi np. zamiast smażenia – pieczenie, zamiast soli – zioła, zamiast masła na pieczywie – margaryna ze sterolami roślinnymi (np. Optima Cardio).
• Poszukaj lżejszych przepisów na jej ulubione dania, wskaż gdzie sama może takie znaleźć.

• Raz w tygodniu wspólnie monitorujcie postępy. Możesz również zmotywować bliską osobę drobnymi nagrodami np. przygotować jej ulubiony deser w trochę lżejszej wersji lub – jeśli lubicie wspólne gotowanie – razem coś ugotujcie.
• To samo może dotyczyć aktywności fizycznej. Zaproponuj rodzicom czy swojemu partnerowi przejażdżkę rowerem lub wspólny spacer przed snem. Zaproś koleżankę lub sąsiadkę na zajęcia aerobiku wodnego lub nordic walking 1-2 razy w tygodniu. Spędzicie miło trochę czasu razem, a przy okazji dotlenicie organizm.

Pamiętaj: ty też możesz pomóc. Weź zdrowie swoich bliskich w swoje ręce zmieniając codzienne nawyki i pomagając im dokonać optymalnych wyborów na co dzień!

 

Karina Białek, dietetyk Peater

 

Udowodniono, że sterole roślinne obniżają poziom cholesterolu we krwi. Wysoki poziom cholesterolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca. Efekt obniżenia cholesterolu o 7–10% uzyskuje się w ciągu 2–3 tygodni przy konsumpcji od 1,5 do 2,4 g steroli roślinnych dziennie w połączeniu ze zdrowym stylem życia oraz zbilansowaną i zróżnicowaną dietą. Istnieje wiele czynników ryzyka chorób serca. Zmiana jednego z nich nie daje gwarancji obniżenia ryzyka.

 

Bibliografia:

1. https://dietetycy.org.pl/piramida-zdrowego-zywienia-aktywnosci-fizycznej-dla-osob-starszym-wieku/
2. https://lekarzebezkolejki.pl/blog/czym-jest-miazdzyca-i-dlaczego-jest-grozna-dla-naszego-zdrowia/w-508